Donovan: ο τραγουδιστής των λουλουδιών

Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ήταν συχνό φαινόμενο το να γράφεται στον μουσικό Τύπο η εμφάνιση κάποιου νέου Bob Dylan. Οι περισσότεροι από αυτούς που διεκδίκησαν αυτόν τον φιλόδοξο προσδιορισμό, σήμερα είναι εντελώς άγνωστοι. Ο Donovan Leitch, που ήταν ένας από τους λίγους που κατάφεραν κάτι αρκετά πιο εντυπωσιακό, έγινε ο Donovan, ένας μουσικός που ακόμα και σήμερα συνεχίζει να έχει την εκτίμηση των φίλων της μουσικής και τα τραγούδια του, 50 χρόνια μετά, συνεχίζουν να διασκευάζονται και να ακούγονται με κάθε ευκαιρία σε ραδιόφωνο και κινηματογραφικές ταινίες.

Οταν εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1965 στο βρετανικό τηλεοπτικό σόου Ready, Steady Go!, ο όρος συνθέτης-τραγουδιστής δεν είχε ακόμα αποδοθεί σε ερμηνευτές ανάλογων τραγουδιών που έγραφαν μόνοι τα τραγούδια τους και ο Donovan εντάχτηκε κάτω από την ομπρέλα της μουσικής φολκ, ενώ παράλληλα τα έντυπα της εποχής τον χαρακτήριζαν τη βρετανική απάντηση στον Bob Dylan.

Από τα πρώτα τραγούδια του, όπως τα Universal Soldier και Colours, που ανήκαν στον χώρο των τραγουδιών διαμαρτυρίας, ο Donovan πέρασε σύντομα στην ψυχεδελική μουσική, αρκετά πριν αυτή κυριαρχήσει στην Αμερική και στον υπόλοιπο κόσμο, με τη διάδοση του ήχου από την πόλη του Σαν Φρανσίσκο.

Μερικούς μόνο μήνες μετά την πρώτη του εμφάνιση απολάμβανε το πλεονέκτημα του να είναι μέλος της παρέας των Beatles και ταξίδεψε μαζί τους στην Ινδία για να μυηθούν στα μυστικά που δίδασκε ο Μαχαρίσι, εντυπωσιάζοντας τους ανυποψίαστους Δυτικούς. Στα Ιμαλάια, η παρέα έμεινε για 3 μήνες και η όλη ατμόσφαιρα και οι ήχοι που άκουγε εκεί, τον οδήγησαν στο να γράψει λίγο αργότερα το Hurdy Gurdy Man.

Ο Donovan ήταν φίλος, εκτός των Beatles, και με τους Brian Jones, Joan Baez και πολλά άλλα μεγάλα ονόματα στον χώρο της μουσικής όπως ο Springsteen, με τον οποίο γνωρίστηκαν αργότερα, ονόματα που η απήχησή τους φτάνει μέχρι και τις μέρες μας. Ηταν από τους ελάχιστους καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν και σε μουσικό επίπεδο με το συγκρότημα των Beatles, επηρεάζοντας με τα τραγούδια του αμφότερους τους John Lennon και Paul McCartney, δείχνοντάς τους μάλιστα το 1968 να παίζουν κιθάρα με τα δάχτυλά τους, με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο. Αυτή την τεχνική θα χρησιμοποιήσει αργότερα ο Lennon στην ηχογράφηση των τραγουδιών Dear Prudence και Julia και ο McCartney στα Blackbird και Mother Nature’s Son.

Εκτός από τους Beatles, ο Donovan είχε καλές σχέσεις και με τα μετέπειτα μέλη των Led Zeppelin. Ο John Paul Jones έκανε την ενορχήστρωση στο Mellow Yellow, παίζει μπάσο στο Hurdy Gurdy Man, στο ίδιο τραγούδι κιθάρα παίζει ο Jeff Beck και ο Jimmy Page, που τότε ήταν μουσικός των στούντιο, παίζει κιθάρα στο Sunshine Superman.

Οταν το 1966 έγραψε τα τραγούδια για το άλμπουμ του Sunshine Superman, ο παραγωγός του Mickie Most του συνέστησε αστειευόμενος μην τα παίξεις στον Paul McCartney. Η ουσία είναι ότι ο Donovan είχε ηχογραφήσει τραγούδια στο ύφος της ψυχεδελικής μουσικής δύο χρόνια πριν οι Beatles κυκλοφορήσουν το Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band, «δάνεισε» στο συγκρότημα τη φράση Sky of blue and sea of green για το τραγούδι τους Yellow Submarine και ανέφερε στις συναυλίες του συγκροτήματα όπως οι Jefferson Airplane, σε μια περίοδο που αυτοί ήταν άγνωστοι εκτός της περιοχής του Σαν Φρανσίσκο. Ο Donovan είχε σχέση με το LSD, όταν χρήση του έκαναν μόνον οι αμερικανοί μουσικοί. Ηταν μάλιστα ο πρώτος βρετανός μουσικός που συνελήφθη για χρήση μαριχουάνας.

Ο ίδιος, εξηγώντας τη μεγάλη απήχηση που είχε στο αμερικανικό κοινό, το αποδίδει στο ότι τα τραγούδια του ήταν ένα κράμα της φολκ με την ποπ, κάτι που μέχρι τότε έκαναν μόνο τα αμερικανικά συγκροτήματα Kingston Trio και Peter, Paul and Mary, γνωρίζοντας μεγάλη απήχηση στο κοινό της χώρας τους.

Μπορεί σήμερα η φιλοσοφία της επανάστασης των λουλουδιών, που είχε για κύριο αίτημα την αγάπη και την ειρήνη των λαών και μέλος της ήταν ο Donovan, να φαίνεται εκτός μόδας, αλλά κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το ότι τα τραγούδια τότε είχαν μια ξεχωριστή δύναμη στο να μεταφέρουν ιδέες στον κόσμο μέσα από τους στίχους τους. Αυτό έκανε και ο Donovan με τραγούδια του όπως τα Mellow Yellow, Season Of The Witch, Sunshine Superman, που έμειναν στην ιστορία χάρη στο ύφος τους που ένωνε το φολκ ροκ με τον μυστικισμό των χίπις.

Ο Donovan πέρασε τα παιδικά του χρόνια κοντά στη Γλασκόβη και το 1956 η οικογένειά του μετακόμισε στο Χέρτφορντ της Αγγλίας. Εκεί στα 14 άρχισε να παίζει κιθάρα και να ασχολείται, επηρεασμένος από τους γονείς του, με την παραδοσιακή μουσική Αγγλίας και Σκωτίας.

Το 1964 πηγαίνει στο Μάντσεστερ και αρχίζει να παίζει με φίλους του στους δρόμους της πόλης. Στο τέλος της χρονιάς εξασφαλίζει το πρώτο του δισκογραφικό συμβόλαιο και παρουσιάζει τα πρώτα του τραγούδια που, όπως και και αυτά του Bob Dylan, είναι επηρεασμένα από τους Woody Guthrie και Ramplin’ Jack Elliott. Αυτή η κοινή πηγή επιρροής οδήγησε τον μουσικό Τύπο στο να τον αποκαλέσει, αρχικά, κλώνο του Dylan. Με τον Dylan θα συναντηθούν τον Μάιο του 1965, όταν αυτός θα κάνει περιοδεία στη Βρετανία.

Στις αρχές του 1966 θα υπογράψει σε αμερικανική δισκογραφική εταιρεία και θα έλθει σε δικαστική διαμάχη με τη βρετανική εταιρεία που είχε μέχρι τότε τα δικαιώματά του. Αυτή η δικαστική διένεξη θα τον κάνει να αναζητήσει έναν τόπο ξεκούρασης και θα έλθει στην Ελλάδα, όπου και θα γράψει το τραγούδι Writer In The Sun.

Το τέλος της διαμάχης στους τελευταίους μήνες του 1966 θα οδηγήσει στην κυκλοφορία του άλμπουμ Sunshine Superman, στο οποίο εκτός από το ομώνυμο τραγούδι, υπάρχουν και τα Fat Angel, γραμμένο για τη Mama Cass Elliott, τραγουδίστρια των Mamas and The Papas, Bert’s Blues, που γράφτηκε για τον κιθαρίστα Bert Jansch, και Legend Of Α Girl Child Linda, που είναι ένα από τα πολλά τραγούδια που αναφέρονται στη Linda Lawrence, πρώην κορίτσι του φίλου του Brian Jones, με την οποία είχε ρομαντική σχέση στην περίοδο 1965-69 και τελικά παντρεύτηκαν το 1970.

Στο ίδιο άλμπουμ ο Donovan χρησιμοποιεί για πρώτη φορά ηλεκτρική κιθάρα, στο Season Of The Witch, το οποίο θα διασκευαστεί αρχικά από τον Brian Auger το 1967 και στη συνέχεια από δεκάδες ονόματα, όπως οι Al Kooper και Stephen Stills στο άλμπουμ τους Super Session και οι Vanilla Fudge.

Η διαφωνία που είχε το 1969 με τον παραγωγό του Mickie Most όσον αφορά την παραγωγή ενός τραγουδιού, τον απομάκρυνε για μερικά χρόνια από την ηχογράφηση τραγουδιών στο ύφος που τον είχε καθιερώσει και στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ασχολήθηκε με τον κινηματογράφο γράφοντας μουσική για τις ταινίες The Pied Piper, If It’s Tuesday This Must Be Belgium, Tangled Details και στο Brother Sun, Sister Moon του Franco Zeffirelli το 1973.

Από το 1974 ο Donovan έχει επιλέξει να απέχει ουσιαστικά από τη μουσική και σποραδικά κυκλοφορούσε κατά καιρούς κάποιο άλμπουμ, που συνήθως ήταν ηχογραφημένο σε κάποια συναυλία του. Τραγούδια του όπως τα Sunshine Superman, Jennifer Juniper, Hurdy Gurdy Man και Mellow Yellow συνεχίζουν να έχουν εντυπωσιακή αποδοχή από το κοινό και πρόσφατα ο αμερικανικός οργανισμός της ΒΜΙ, που παρακολουθεί τον αριθμό των ραδιοφωνικών μεταδόσεων, τον βράβευσε για τη συμπλήρωση 5 εκατομμυρίων μεταδόσεων των τραγουδιών που αναφέρονται πιο πάνω, γεγονός που τα κατατάσσει στα δημοφιλέστερα όλων των εποχών.

Δεν είναι τυχαία και η αποδοχή που έχουν τα τραγούδια του από άλλους καλλιτέχνες, με συνέπεια να υπάρχουν πολλές άλλες ερμηνείες σ’ αυτά, όπως τα Museum από τους Herman’s Hermits, Hey Gip-Eric Burdon and the Animals, Sunshine Superman-Husker Du, Hurdy Gurdy Man-Butthole Surfers, Wear Your Love Like Heaven-Sarah McLachlan, Το Try Το The Sun-Lindsay Buckingham, Lalena-Deep Purple, Turquoise-Joan Baez, Lord Of The Reedy River-Kate Bush, Sunny Goodge Street-Judy Collins, ενώ ο φίλος του Paul McCartney χρησιμοποίησε 3 τραγούδια του στο πρώτο άλμπουμ τής Mary Hopkin, της οποίας ήταν ο παραγωγός.

Η παράλληλη συνεργασία του σε διάφορα επίπεδα με Beatles, Rolling Stones και μέλη των Led Zeppelin σίγουρα κάνει τον Donovan μοναδικό.