Ο ορατός κίνδυνος της ύφεσης

Γράφει ο Οικονομολόγος & Διδάκτωρ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αλέξανδρος Καρακίτσιος.

Σε αυτή τη σειρά άρθρων, είχαμε γράψει από τον Ιούλιο ότι οι Κεντρικές Τράπεζες θα προβούν σε σειρά αυξήσεων των επιτοκίων προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πληθωριστικές πιέσεις που δημιουργούνται.

Είχαμε επίσης γράψει πως αυτές οι αυξήσεις των επιτοκίων μόνο αναίμακτες δε θα είναι. Θα σημαίνουν επιβαρύνσεις όσων έχουν πάρει δάνεια, είτε είναι νοικοκυριά είτε επιχειρήσεις με άμεσες συνέπειες στην τσέπη τους.

Υψηλότερα επιτόκια σημαίνει υψηλότερο κόστος χρήματος. Σημαίνει πιο ακριβές, άρα και λιγότερες επενδύσεις.

Όμως οι επενδύσεις είναι το καύσιμο της οικονομίας και με λιγότερο καύσιμο δεν πας πιο γρήγορα, αλλά πιο αργά. Μοιραία οι λιγότερες επενδύσεις οδηγούν μεσοπρόθεσμα σε ύφεση και ανεργία, αφού θα υποχωρήσει η οικονομική δραστηριότητα και η δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς η χρηματοδότηση νέων επενδύσεων θα γίνεται όλο και πιο ακριβή.

Αν όμως ο κίνδυνος ύφεσης είναι ορατός και αυτό μοιάζει ως το κακό σενάριο, γελιόμαστε… υπάρχει και ακόμα χειρότερο: ο στασιμοπληθωρισμός. Υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα οι αυξήσεις των επιτοκίων να συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται και ο πληθωρισμός. Το αντίθετο: μπορεί να ζήσουμε περίοδο υψηλών επιτοκίων, αλλά και υψηλού πληθωρισμού ταυτόχρονα. Και αν αυτό διαρκέσει για πολύ, είναι πιθανό να εισέλθουν οι οικονομίες σε φάση ύφεσης ενώ οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται.

Με τον τρόπο αυτό ο κίνδυνος να μπούμε σε ένα πολύ επικίνδυνο σπιράλ για τις οικονομίες, αφού η διαρκής άνοδος των τιμών θα συρρικνώνει συνεχώς τα εισοδήματα και θα μειώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, επιδεινώνοντας περισσότερο την κατάσταση και αυξάνοντας την ανεργία.

Αυτό που είναι κρίσιμο για τους επόμενους μήνες είναι να αποκλιμακωθεί ο πληθωρισμός και να περιοριστεί εντός τους 2023 σε «λογικά» επίπεδα. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τρέχει με διψήφιο ποσοστό (11,1%) για τέταρτο σερί μήνα, ενώ σε ολόκληρη την Ευρωζώνη φτάνει στο 9%. Παρά τα σημάδια μικρής αποκλιμάκωσης (τον Ιούνιο είχαμε φτάσει στο 11,6%), περιθώρια αισιοδοξίας δε μπορούν να βρεθούν εύκολα. Για έναν πολύ απλό λόγο: πληθωρισμός 10% σημαίνει πως ότι κόστιζε πέρσι 100 ευρώ, φέτος κοστίζει 110. Έτσι απλά καταλαβαίνει κανείς τις επιβαρύνσεις που υφίστανται τα νοικοκυριά.

Επομένως η μείωση της κατανάλωσης και η συνεπαγόμενη ύφεση δεν είναι απλά μια εκτίμηση για το εγγύς μέλλον αλλά η σχεδόν βέβαιη απεικόνιση της πραγματικότητας των επομένων μηνών.

Αλέξανδρος Καρακίτσιος,
Οικονομολόγος & Διδάκτωρ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών