Μαρεύη Δεναξά | Kάθε της «κλικ» και ένα ταξίδι στον πολιτισμό

Αγαπητοί αναγνώστες, σήμερα στη φωτογραφική μου στήλη φιλοξενώ την εξαιρετική φωτογράφο Μαρεύη Δεναξά!

Γράφει ο Χρήστος Λαρισαίος

Η Μαρεύη έχει ιδιαίτερη κλίση στα φωτογραφικά ταξίδια. Μεγάλο βάρος δίνει στον τρόπο ζωής και καθημερινής διαβίωσης διάφορων κοινωνικών ομάδων. Στην ουσία υπηρετεί τον τομέα του φωτορεπορτάζ. Η ματιά της είναι ιδιαίτερη καθώς κάθε της φωτογραφία είναι και μια ιστορία. Μέσα από πολλές συζητήσεις μας ανακάλυψα πως έχουμε το ίδιο μικρόβιο, αυτό των ταξιδιών!

Όπως τονίζει η ίδια, για εμάς τους φωτογράφους τα ταξίδια δεν είναι απλώς μια αποχή από την ρουτίνα της καθημερινότητας, αλλά μια ευκαιρία να αλλάξει η ζωή μας εμβαθύνοντας με την ματιά μας στην καθημερινότητα κάθε τόπου και συνανθρώπων μας. Αν με ρωτάτε, συμφωνώ απόλυτα με την άποψή της.

Πρόσφατα πήγε στα Πομακοχώρια και μας φέρνει εικόνες που σίγουρα δεν έχουμε δει και μας πληροφορεί για την ζωή των Πομάκων. Ποιοι είναι, τι καθημερινότητα έχουν αλλά και ποια στοιχεία τους χαρακτηρίζουν.

Το βιογραφικό της είναι αρκετά μεγάλο. Η Μαρεύη είναι δασκάλα φωτογραφίας και έχει πάρει μέρος σε πάρα πολλές ομαδικές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Πήρε μέρος στα 2ο,3ο,4ο,5ο και 6ο Chania International Photography Festival όπου στο 3^ο έλαβε και το πρώτο βραβείο. Επίσης στην έκθεση Art of Social Media στην Κρήτη με φωτογράφους από όλο τον κόσμο. Έχει κατακτήσει πάνω από 70 φωτογραφικές διακρίσεις ανά τον κόσμο, μεταξύ αυτών στο Πολεμικό Μουσείο Καβάλας και σε Διαγωνισμό με θέμα την ΑΝΕΡΓΕΙΑ από τον ΟΑΕΔ και το Υπουργείο οικονομικών. Τέλος, φωτογραφίες της έχουν καταχωρηθεί σε περιοδικά και στον ΤΥΠΟ στην Ελλάδα, (e–efimerida Eurokinnisi , Naftempopriki) και σε περιοδικά στον εξωτερικό (images Sans Frontiere στη Γαλλία, στο EYE PHOTO MAGAZINE στην Αμερική και έχει βρεθεί στο TOP 12% 35 AWARDS).

Κάθε της τοποθέτηση και φωτογραφική άποψη έχει μεγάλη βαρύτητα και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να της προτείνω αυτή την φωτογραφική συνέντευξη. Πιστεύω θα μάθουμε πάρα πολλά και θα εμβαθύνουμε αρκετά στην τέχνη της φωτογραφίας. Πάμε να δούμε τι μας απάντησε..

• Μαρεύη πες μας λίγα λόγια για εσένα. Πώς περιγράφεις τον εαυτό σου ως φωτογράφο και έπειτα ως χαρακτήρα;

Θα έλεγα πώς είμαι σαν φιλμ, μια φωτογραφία με το αρνητικό της, είμαι η ίδια προσωπικότητα, μόνο όσοι με ξέρουν δια ζώσης μπορούν να δουν διαφορές, πχ ενώ έχω ανεξάντλητο θα έλεγα χιούμορ, η δουλειά μου είναι αρκετά dark και καθόλου ελαφριά, εάν υπάρχει τέτοιος όρος, θα έλεγα κομμάτια του ίδιου παζλ.

• Πώς ξεκίνησες το ταξίδι σου στη φωτογραφία; Ποιο ήταν το ερέθισμα που δέχθηκες από την τέχνη και σε ποιόν τομέα εξειδικεύτηκες;

Το πρώτο ερέθισμα από  την Τέχνη που δέχτηκα δεν ήταν της Φωτογραφίας! Ήταν της Μουσικής, σε ένα σπίτι όπου ακουγόταν όλη μέρα μουσική ως μουσικό χαλί στα πάντα. Με την μητέρα μου να προέρχεται από οικογένεια με μουσικούς, ο αδελφός της βαρύτονος στην Όπερα, ένας  ανιψιός της στο πιο λαϊκό τραγούδι με γνωστά ονόματα της εποχής και η ίδια με μια φωνή που δυστυχώς δεν την έβγαλε πέρα από τους οικογενειακούς και φιλικούς κύκλους. Εγώ με μουσική παιδεία και απόφοιτη γνωστής σχολής μοντελίστ, με όνειρο να κατακτήσω τις θεατρικές σκηνές! Τελικά μόνο τον εαυτό μου ντύνω πολλές φορές με δικές μου δημιουργίες και αυτό με βοηθά στα δικά μου μοντέλα. Και τέλος ήρθε και η ενασχόληση μου με τον χορό όπου με βοήθησε  στο πώς να αντιλαμβάνομαι  την κίνηση του σώματος. Κι όταν ένας εξεταστής μου ζήτησε να κατέβω σε Πανελλήνιους αγώνες χορού, τότε και μόνο τότε κατάλαβα ότι το μόνο που θέλω να κάνω στην ζωή μου είναι η Φωτογραφία! Από τα  έντεκα μου χρόνια που απέκτησα μια φωτογραφική κάμερα, και τότε  δεν “ήξερα” ότι αυτό είναι και επάγγελμα! Μου άρεσε να παρατηρώ τους ανθρώπους, να φαντάζομαι την ιστορία τους και να τους δίνω και ονόματα!  Κουσούρι που μου έμεινε μέχρι τώρα και γι’ αυτό δεν θυμάμαι ονόματα, απλά δίνω σε όλους ένα όνομα που τους ταιριάζει. Και έτσι όταν τελικά ανακάλυψα  ότι η φωτογραφία είναι και επάγγελμα, δεν ήθελα να κάνω τίποτα άλλο, δεν μπορούσα πια να κάνω κάτι άλλο! Ό,τι είχα κάνει στην ζωή μου ήταν για να με βοηθήσει να κάνω αυτό που αγαπώ πιο πολύ, να φωτογραφίζω!  Αυτονόητο λοιπόν και αναμενόμενο να κάνω πορτραίτα και φωτογραφία δρόμου. 

Περισσότερες συνεντεύξεις φωτογράφων απο τον Χρήστο Λαρισσαίο

• Παρατηρώ είσαι λάτρης των ταξιδιών και του φωτορεπορτάζ, τι σε ώθησε σε αυτόν τον χώρο;

Με πατέρα ναυτικό σχεδόν μεγάλωσα σε πλοίο, ταξιδεύαμε μαζί μέχρι που πήγα σχολείο. Οι πρώτες εικόνες που είχα ήταν από διάφορους πολιτισμούς, διαφόρων χρωμάτων ανθρώπους και γενικά με θυμώνει άνθρωποι που δεν έχουν ζήσει έξω από την πόλη τους να ‘κατηγορούν’  άλλους ως ρατσιστές ή με άλλους ‘μοντέρνους΄ όρους που δεν έχουν καν ιδέα τί σημαίνουν πραγματικά. Αυτονόητη λοιπόν και η ενασχόληση με τον χώρο αυτό.

• Πρόσφατα έφερες στην δημοσιότητα εικόνες από τα Πομακοχώρια, ένα ταξίδι γεμάτο εμπειρίες και πολλές εικόνες άγνωστες στο ευρύ κοινό. Πες μας την εμπειρία που έζησες εκεί, πως σε αντιμετώπισαν οι Πομάκοι; Ποια είναι η ιστορία τους και τι βαθμό δυσκολίας έχει το φωτορεπορταζ σε τέτοιες περιπτώσεις;

Με ό,τι έχω προαναφέρει, εύκολα μπορεί να καταλάβει κάποιος ότι μ αρέσουν οι ιδιαίτεροι πολιτισμοί, άνθρωποι. Ήταν ένα αρκετά δύσκολο ταξίδι και δεν ήξερα τί να περιμένω. Μια κοινότητα όπου σαφώς έρχεται σε επαφή με τουρίστες οι οποίοι τους βλέπουν σαν “ατραξιόν” να μου επιτραπεί ο όρος. Την πρώτη μέρα είχα αρκετή δυσκολία προσέγγισης. Είδα και φωτογράφησα  πολλές πλάτες! Δεν πήγα ως τουρίστρια και δεν με αντιμετώπισαν έτσι. Αλλά με πολύ καχυποψία. Η δική μου προσέγγιση από την αρχή μέχρι τέλους ήταν ακριβώς η ίδια, δεν άλλαξα συμπεριφορά. Οπότε την αλήθεια αυτή της συμπεριφοράς μου την εισέπραξαν, ανθρώπινο νοιάξιμο, σεβασμός και αληθινή αγάπη από άνθρωπο προς άνθρωπο. Μπλέχτηκα, αναμίχθηκα μαζί τους, έζησα τις στιγμές τους από κοντά και τις μοιράστηκα σε ανθρώπινο επίπεδο.  Τήρησα την μαντήλα και μπήκα χωρίς παπούτσια όπως μου είπαν αφού με προσκάλεσαν οι ίδιοι να μπω μέσα μαζί τους στο τζαμί. Την ώρα που μέσα στο τέμενος ένα κοριτσάκι ήρθε η σειρά του να απαγγείλει, δίπλα μου η μαμά του προσπαθούσε να πάρει αγκαλιά την πιο μικρή κόρη και να τραβήξει και βίντεο. Δεν ήταν δυνατόν! Σταμάτησα να φωτογραφίζω, μου έδωσε το κινητό να τραβήξω εγώ το βίντεο και όταν ξέμεινε από μπαταρία, απλά έκανα  εγώ τις υπόλοιπες φωτογραφίες  με την κάμερα μου και μετά τις έστειλα στο μέιλ που μου έδωσε, όπου μου απάντησε ευχαριστώντας με. Βέβαια όλα αυτά στην γλώσσα της η κάθε μια!! Αυτή είναι η μόνη δυσκολία, να αντιμετωπίσεις και να αντιμετωπιστείς ως άνθρωπος χωρίς ετικέτες….

• Ο φωτογράφος μπορεί να πορευθεί ως αυτοδίδακτος; Χρειάζεται να έχει γνώσεις και εξειδίκευση στο αντικείμενο του;

Ο όρος αυτοδίδακτος (σε κάθε τι) μου φαντάζει λίγο αστειάκι. Δεν λέει τί έχουμε μέσα μας, τις κλίσεις μας, αλλά κάτι πιο ουσιαστικό, πιο χειροπιαστό. Ένας νέος μαθητής μου πριν λίγο καιρό μου είπε ότι είναι αυτοδίδακτος, και τον ρώτησα τί θέλει τότε από εμένα; Το αυτοδίδακτος σημαίνει γνώση και ότι έχεις φτάσει κάπου. Το να είσαι αρτιμελής και να μπορείς να δεις και να πατάς ένα κουμπάκι δεν σε κάνει  φωτογράφο ούτε και αυτοδίδακτο. Οι γνώσεις δεν χρειάζονται απλά, αλλά είναι απαραίτητες! Ποιος θα σταθεί μπροστά από έναν Picasso  και θα θελήσει να ζωγραφίσει κι αυτός κάτι, ή να κρίνει έναν πίνακα του χωρίς την παραμικρή γνώση. Απλά θα διαβάσει την υπογραφή, την ταμπελίτσα και θα αναφωνήσει, ωωω τί αριστούργημα, απλά για να μην το κοροϊδέψουν.  Το ίδιο έγινε πριν λίγο καιρό σε μια πολυδιαφημιζόμενη έκθεση που επειδή ήταν και σε εύκολα προσβάσιμο σημείο, και ποιος δεν την επισκέφτηκε, πλημμύρισε το διαδίκτυο φωτογραφίες από τις ‘υπέροχες’ φωτογραφίες του καλλιτέχνη κι εγώ ακόμη αναρωτιέμαι ότι αφού ήταν ψηφιακές γιατί δεν διέγραφε τις κακές λήψεις να τις ξανακάνει αφού ήταν στούντιο; Τί να πω; Η γνώση έχει μπει σε δεύτερο επίπεδο.

• Πιστεύεις η τεχνητή νοημοσύνη ( ΑΙ) στο μέλλον θα έχει αρνητική επίδραση στον κλάδο των φωτογράφων; Πως μπορεί η φωτογραφική κοινότητα να αντιμετωπίσει την αρνητική της πλευρά;

Είναι στο χέρι μας πώς θα την αφήσουμε να επιδράσει επάνω μας, στην ζωή μας. Η μαμά της ΑΙ εμείς είμαστε. Οπότε like mother like daughter.  Ας δούμε τί μυαλά κυκλοφορούν και ας σκεφτούμε τί παιδί θα γίνει η ΑΙ!  Έχουμε τόσο φωτεινά μυαλά που να θέλουμε να δημιουργήσουν και ν αφήσουν και τέτοιους απόγονους; Μέχρι στιγμής απ ότι βλέπω από την μια πλευρά η Παγκόσμια Φωτογραφική Κοινότητα απορρίπτει δημιουργίες ΑΙ, από την άλλη όμως κάποιοι που δεν έχουν τα κότσια της δημιουργίας βλέπω να έχουν ανασηκώσει τα μανίκια και να “δημιουργούν” την ώρα που πλέουν τα πιάτα τους; διορθώνουν το αυτοκίνητο τους; Τέλος πάντων δημιουργούν in vitro και δεν έχουμε δει σε άλλα επίπεδα τέτοιες δημιουργίες να είναι για το καλό της Ανθρωπότητας. Προσωπικά έχοντας δει και μια σειρά ταινιών στο παρελθόν με την ΑΙ να παίρνει τα ηνία της Ανθρωπότητας, αυτό φοβάμαι. Σκεφτείτε ό,τι θέλετε! Πριν 30 χρόνια η επικοινωνία μέσω κινητού και μάλιστα να βλέπεις και τον συνομιλητή σου στην άλλη άκρη του κόσμου, φάνταζε γελοία! Οπότε λοιπόν δεν κάνω σαν να μην υπάρχει η ΑΙ, απλά εγώ ως γνήσια δημιουργός απλά την αγνοώ. Με ή χωρίς εμένα η ζωή προχωράει, απλά βάζω το λιθαράκι μου να προχωράει με αλήθειες!

• Σε μια από τις συζητήσεις μας, μου είχες αναφέρει πως το σημαντικότερο προσόν στο φωτογραφικό κοινό είναι να ξέρει να «διαβάζει» μία φωτογραφία και να αντλεί τα μηνύματα που περνάει. Θέλω να αναλύσουμε στο κοινό μας αυτή σου την άποψη και πως κάποιος μπορεί να «διαβάζει» σωστά  μια φωτογραφία;

Λίγοι ξέρουν!

Για να διαβάσεις μια φωτογραφία θέλει  γνώσεις και όχι μόνο σε επίπεδο τέχνης αλλά και σε γνωσιακό. Πολλοί είναι εκείνοι που εξαντλούν  τις γνώσεις τους σε μια φωτογραφία ηλιοβασιλέματος. Οκ  μόνο που το ηλιοβασίλεμα το έκανε ο Θεός, η Φύση, μια ανώτερη δύναμη, πες το όπως θες. Από εκεί και πέρα τί γίνεται; Θα κάνεις μια φωτογραφία και ποιος θα την καταλάβει εάν το νόημα δεν το έχει στο πιάτο; δηλαδή στο πρώτο πλάνο;

Έχουμε γίνει μια κοινωνία fast food κατανάλωσης. Δεν βάζουμε το μυαλό να δουλέψει, ίσως δεν προλαβαίνουμε, δεν θέλουμε…..

• Είσαι δασκάλα φωτογραφίας. Τι συμβουλεύεις τους μαθητές σου; Τι προσόντα χρειάζεται να έχουν και τι θα πρέπει να προσέχουν στο χώρο της φωτογραφίας;

Αγάπη για δημιουργία, αγάπη για την Τέχνη, και αγάπη για γνώσεις. Αν θέλει κάποιος απλά να γίνει διάσημος και να βγάλει χρήματα χωρίς κόπο, να βρει κάτι άλλο. Αυτό συμβουλεύω. Και πάνω απ’ όλα να μπορεί να ξεπερνάει τον εαυτό του. Πράγμα πολύ χρήσιμο που αυτό το έμαθα κι εγώ πρόσφατα.

• Η τέχνη της φωτογραφίας έχει μέλλον στη χώρα μας;

Το μέλλον  της  τέχνη της Φωτογραφίας δεν εξαρτάται από γεωγραφικούς παράγοντες, αλλά από πνευματικούς. Εάν τους καλούς σπόρους που έχουμε τους πετάμε και φυτεύουμε τα σαπάκια γιατί αυτά μας βολεύουν, θα περιμένουμε να αλλάξουμε μυαλά, έχουμε άλλωστε πολλά παραδείγματα που δεν ευδοκίμησαν σε αυτήν την χώρα και έφυγαν. Κάποια στιγμή το ίδιο το σύστημα δεν θα αντέξει, θα βαρεθεί….

• Έχεις λάβει μέρος σε ομαδικές η ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας; Σε τι βοηθά τον φωτογράφο μια τέτοια δραστηριότητα;

Έχω λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και έχω δύο ατομικές  με προοπτική να γίνουν περισσότερες μιας και υπάρχουν τα θέματα που θέλω να εκθέσω.  Η κάθε έκθεση βοηθάει τον φωτογράφο να βγει πιο έξω να ξεφύγει από την μοναξιά του δημιουργού. Οι ομαδικές απλά γίνονται για την εξωστρέφεια που είπα και βέβαια να ακουστεί το όνομα του διοργανωτή, μέσα σε 5 – 10 – 100  φωτογράφους πάντα χωράει ένας ακόμη…..  

Ενώ οι ατομικές  είναι πιο ουσιώδεις, ή θα σε πάνε ψηλά και θα καταφέρεις να μείνεις ή πάντα υπάρχει χώρος να μείνεις εκεί που ήσουν. Και βέβαια μην ξεχνάμε ότι των φωτογραφιών ο φυσικός χώρος είναι έξω στην θέα του κοινού. 

• Πες μας μια ιστορία που κρύβεται πίσω από μια φωτογραφία που έχεις αποτυπώσει

Πολλές φωτογραφίες κρύβουν μια ιστορία πίσω τους μιας και κάνω φωτογραφία δρόμου και πορτραίτα. Θα πρέπει να επιλέξω λοιπόν με γνώμονα το συναίσθημα. Άλλη δυσκολία μιας και κάθε φωτογραφία μου με συγκεκριμένη ιστορία κρύβει συναίσθημα. Δεν σκόπευα να απαντήσω αυτή την ερώτηση, θα το κάνω όμως. Πρόκειται για ένα πορτραίτο, που έγινε στο σπίτι μου με σκοπό να δοκιμάσω έναν φακό που λάτρεψα από την πρώτη στιγμή που ήρθε στα χέρια μου, δώρο από αγαπημένο μου πρόσωπο που ήξερε πόσο τον ήθελα, τον φακό. Πιστεύω ότι αυτό το πορτραίτο έχει όλη την αγάπη μου προς τον φακό και τον άνθρωπο αυτό.

•  Πρόσφατα εξουσιοδοτήθηκες από μια αφρικανική χώρα ως εκπρόσωπός της στην Ελλάδα. Τι ακριβώς εκπροσωπείς; είναι κάποιου είδους φωτογραφική κοινότητα; Μπορούν και άλλοι φωτογράφοι να γίνουν μέλη της κοινότητας αυτής;

Είναι σύνηθες αυτό και γίνεται από κάθε χώρα, να επιλέγει σε μια άλλη έναν αντιπρόσωπο. Μέχρι στιγμής έχουμε ανά τον κόσμο περίπου 80 χώρες με φωτογραφικές επίσημες κοινότητες και όχι τις ομάδες που όλοι ξέρουμε στο διαδίκτυο. Η συγκεκριμένη είναι η Δημοκρατία του Μπενίν, μεγάλη τιμή μου να με επιλέξουν και βέβαια  μπορεί όποιος θέλει να επικοινωνήσει μαζί μου και εγώ έχω υπόψη μου κάποιους Έλληνες φωτογράφους όπου θα τους προτείνω να γίνουν μέλη.  

• Πόσο χρειάζεται να “παλέψεις” για μια φωτογραφία που πρόκειται να δημοσιευθεί; Τι βαθμό δυσκολίας έχει και κάτω από ποιες συνθήκες επιτυγχάνεται;

Κάθε φωτογραφία θέλει κόπο, δεν υπάρχει εξ αρχής η σκέψη  ότι αυτή θα δημοσιευθεί, αυτή θα βραβευθεί κλπ. Όπως λέμε η φωτογραφία είναι το παιδί μας, το φέρνουμε στο κόσμο με τα αδέλφια του με την ίδια αγάπη και φροντίδα, χωρίς να ξέρουμε τί θα γίνει, απλά το αγαπάμε και του δίνουμε την ίδια φροντίδα. Από εκεί και πέρα παίρνει τον δρόμο της…

Σε αυτό το σημείο η φωτογραφική μας κουβέντα με την Μαρεύη έφτασε στο τέλος της.

Κρατάμε ως θησαυρό τις πληροφορίες που μας έδωσε και τις απόψεις της πάνω στα θέματα της φωτογραφικής επικαιρότητας. Παράλληλα εστιάζουμε στην πολυποίκιλη δουλειά της η οποία μας δίνει μαθήματα ιστορίας και τρόπους προσέγγισης κάθε δύσκολου φωτογραφικού θέματος. Η γνώση είναι δύναμη και η εξέλιξη αυτοπεποίθηση. Σκοπός κάθε ανθρώπου που αγαπά την Τέχνη της φωτογραφίας πρέπει να είναι η γνώση και η εξειδίκευση.

• Δείτε εδώ το site του Χρήστου Λαρισσαίου

Εύχομαι στην Μαρεύη να επιτύχει όλους της τους στόχους και να μας φέρνει ακόμη πιο πολλές φωτογραφίες. Την ευχαριστώ για την όμορφη συνέντευξη που μου παραχώρησε και σας προτρέπω να την ακολουθήσετε για να αποκτήσετε περισσότερες γνώσεις και ανάπτυξη της δημιουργικότητας σας. Ευχαριστώ και εσάς που με τις ερωτήσεις και την συμμετοχή σας, μου δίνετε κίνητρο να συνεχίζω αυτό το project που σκοπό έχει την δημιουργία προβληματισμών πάνω στην φωτογραφία και την ανάπτυξη συζητήσεων που το μόνο που μας προσφέρουν είναι εξέλιξη.

Εμείς ανανεώνουμε το ραντεβού μας για το μεθεπόμενο Σάββατο με νέο φωτογραφικό οδοιπορικό. Έως τότε μείνετε συντονισμένοι στον νούμερο ένα διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό της πόλης, τον Planetwebradio.gr φυσικά.