Καύσωνας και αφυδάτωση – Συμπτώματα και προστασία

Καύσωνας και αφυδάτωση – Συμπτώματα και προστασία

Την ώρα που οι θερμοκρασίες στη χώρα είναι υψηλές και αναμένεται να ανέβουν ακόμα περισσότερο, αυξάνεται και ο κίνδυνος για αφυδάτωση. Η έκθεση στον ήλιο για πολλή ώρα και ειδικά σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να είναι επικίνδυνη για τον οργανισμό μας.

Ο κίνδυνος για αφυδάτωση είναι μεγαλύτερος για όσους εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους ή βρίσκονται κάτω από ήλιο σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες επί μακρόν. 

Ο οργανισμός μας καθημερινά χάνει υγρά όχι μόνον με την διούρηση, αλλά με τον ιδρώτα, την ομιλία, ακόμη και με την αναπνοή.

Την ίδια στιγμή με τα υγρά αποβάλλονται και μικρές ποσότητες θρεπτικών και απαραίτητων συστατικών, κυρίως αλάτων, τα οποία είναι απαραίτητα να βρίσκονται ως «μόνιμη κατάσταση» και σε σωστό ισοζύγιο στον οργανισμό.

Όταν το σώμα μας χάσει υπερβολικές ποσότητες υγρών και παρασύρει και τα απαραίτητα συστατικά, τα κύτταρά μας μένουν χωρίς «νερό και φαγητό».

Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ονομάζεται αφυδάτωση και αν αγνοηθεί γίνεται επικίνδυνη.

 Τα συμπτώματα της ήπιας έως μέτριας αφυδάτωσης σε ενήλικες και μεγαλύτερα παιδιά περιλαμβάνουν: 

• Δίψα: Το αίσθημα της δίψας είναι συνήθως ένα από τα πρώτα σημάδια ότι το σώμα χρειάζεται υγρά. 
• Πονοκέφαλος: Η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, ενώ ορισμένοι άνθρωποι τείνουν να βιώνουν πονοκεφάλους λόγω αφυδάτωσης περισσότερο από άλλους. 
• Ξηροστομία: Το σώμα παράγει λιγότερο σάλιο όταν οι άνθρωποι είναι αφυδατωμένοι, οπότε το στόμα και η γλώσσα μπορεί να έχουν αίσθηση ξηρότητας. 
• Λιγότερο συχνή ούρηση: Η ούρηση είναι ένας τρόπος με τον οποίο τα υγρά φεύγουν από το σώμα. Όταν οι άνθρωποι είναι αφυδατωμένοι, υπάρχει λιγότερο υγρό προς απελευθέρωση. Επιπλέον, η αφυδάτωση μπορεί να οδηγήσει στην κατακράτηση υγρών από τα νεφρά, οδηγώντας επίσης σε λιγότερη ούρηση. 
• Τα ούρα έχουν σκούρο χρώμα: Όταν κάποιος είναι επαρκώς ενυδατωμένος, τα ούρα του έχουν περισσότερο νερό και εμφανίζονται πιο ανοιχτόχρωμα. Όταν το σώμα είναι αφυδατωμένο, τα ούρα είναι πιο πυκνά και αποκτούν πιο σκούρο χρώμα. 
• Ζάλη: Η αφυδάτωση μειώνει τον όγκο του αίματος, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση. Αυτό εμποδίζει την επαρκή ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο και μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα ζάλης ή ζαλάδας. 
• Κούραση ή κόπωση: Όταν κάποιος είναι αφυδατωμένος, οι ιστοί έχουν λιγότερα υγρά από αυτά που χρειάζονται για να λειτουργήσουν, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αίσθημα κούρασης. 

Οι καταστάσεις που οδηγούν πιο εύκολα σε αφυδάτωση

• Υπερβολική έκθεση στον ήλιο – περισσότερη από 1 ώρα έκθεσης χωρίς προστατευτικά αξεσουάρ (καπέλο, ομπρέλα κ.ά.)
• Υπερβολική άσκηση ή περπάτημα – περισσότερες από 3 ώρες την ημέρα
• Πυρετός -πάνω από 38 C για περισσότερες από 6 ώρες
• Εμετός, διάρροια και αυξημένη διούρηση λόγω γαστρεντερίτιδας ή τροφικής δηλητηρίασης
• Εκτενή τραύματα στο δέρμα, όπως εγκαύματα, έλκη στο στόμα, ή άλλες δερματικές νόσοι, στις οποίες αρκετά σεβαστή ποσότητα νερού χάνεται διαμέσω των εν λόγω βλαβών
• Φαρμακευτική αγωγή, κυρίως διουρητικά φάρμακα που χορηγούνται κατά της υπέρτασης
• Υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών, περισσότερα από 2 ποτά ή μπύρες την ημέρα, κυρίως κατά τη διάρκεια της ηλιοφάνειας
• Υπερκατανάλωση καφέ, περισσότεροι από 4 καφέδες ελληνικοί ή 2 φραπέ την ημέρα

Ειδικότερα η αφυδάτωση από την υπερβολικά υψηλή θερμοκρασία ή από υπερβολική έκθεση στον ήλιο περιλαμβάνουν:

Κράμπες: Επώδυνες κράμπες στους μυς της κοιλιάς, των ποδιών και των χεριών

Αντιμετώπιση: Άμεσα διατείνουμε το μυ (τον τεντώνουμε) που έχει κράμπα. Ακολούθως καταναλώνουμε τουλάχιστον 2 ποτήρια νερό. Ενεργειακά ποτά, μία μπανάνα και κάτι αλμυρό, μπορούν να προφυλάξουν από την κατάσταση.

Λιποθυμίες: Αδυναμία στήριξης του σώματος, έντονο αίσθημα κόπωσης ή έντονες ζαλάδες και όλα αυτά μετά από έκθεση στον ήλιο

Αντιμετώπιση: Τοποθετήστε αυτόν που λιποθύμησε ανάσκελα και σηκώστε τα πόδια του ψηλά. Μόλις συνέλθει και βρει τις αισθήσεις του δώστε δροσερά υγρά, είτε νερό είτε καλύτερα κάποιο φρεσκοστυμμένο χυμό.

Εξάντληση: Έντονη εφίδρωση, σκοτοδίνη, πονοκέφαλος, ζάλη, απώλεια όρεξης, ναυτία, εμετός, κρυάδες ενώ έχει ζέστη, κράμπες, αδυναμία, υπερβολική δίψα, κράμπες, προβλήματα όρασης κυρίως θόλωση, «φούντωμα» και τρεμούλιασμα

Αντιμετώπιση: Όπως και με τις κράμπες, θα πρέπει να γίνει άμεση μεταφορά σε δροσερό μέρος και κατανάλωση υγρών. Εάν υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή, εμετός ή διάρροια θα πρέπει να οδηγηθεί άμεσα γιατρό.

Θερμοπληξία: Υψηλή θερμοκρασία σώματος (πάνω από 39,5 C), ναυτία, εμετός, αποπροσανατολισμός, ζεστό και ξηρό δέρμα, δυσκολία αναπνοής, μειωμένη διούρηση και αίμα στα ούρα ή και στα κόπρανα

Αντιμετώπιση: Τοποθετείτε παγάκια στον αυχένα, στις μασχάλες και στους προσαγωγούς. Προσοχή: τα παγάκια θα πρέπει να είναι τυλιγμένα σε μία πετσέτα, μην τα φέρνετε σε άμεση επαφή με το δέρμα, διότι προκαλούν έγκαυμα. Ακολούθως, ψεκασμός ή πλύσιμο με άφθονο δροσερό νερό. Εάν συμβεί σε παιδί θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα σε νοσοκομείο όπου θα του χορηγηθούν ενδοφλέβια υγρά με άλατα.

Tips για τον καύσωνα

Η καταπολέμηση της ζέστης και του ήλιου στο σώμα σας θα σας κρατήσει υγιείς και δραστήριους όλο το καλοκαίρι.

Ακολουθώντας απλές προφυλάξεις και θα συνεχίσετε να είστε δυνατοί καθώς η κλιματική αλλαγή μας φέρνει αντιμέτωπους όλο και πιο συχνά με τέτοιες ακραίες καιρικές συνθήκες.

Τι να φορέσετε στη ζέστη

Ο τρόπος που ντύνεστε μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το γεγονός στο να κινείστε πιο άνετα και να αισθάνεστε πιο ανάλαφροι.

• Προτιμήστε ανοιχτόχρωμα ρούχα
• Επιλέξτε ελαφριά, άνετα υφάσματα όπως λινά και βαμβακερά
• Φορέστε γυαλιά ηλίου για να προστατέψετε τους κερατοειδείς σας από τις υπεριώδεις ακτίνες για πολλά ακόμη καλοκαίρια
• Φορέστε καπέλο
• Χρησιμοποιήστε αντηλιακό υψηλής προστασίας

Παραμείνετε ενυδατωμένοι

Πιείτε νερό όλη την ημέρα για να αποφύγετε την αφυδάτωση ή την υπερβολική εξάντληση. Μην περιμένετε να πιείτε νερό όταν διψάσετε!

Προτιμήστε υγρά που περιέχουν ηλεκτρολύτες, όπως αθλητικά ποτά, ειδικά αν ασκείστε ή εργάζεστε σε εξωτερικούς χώρους.

Χρησιμοποιήστε συμπληρώματα ηλεκτρολυτών εάν είναι απαραίτητο, ειδικά σε περιπτώσεις έντονης εφίδρωσης ή παρατεταμένης έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες.

Αποφύγετε το αλκοόλ. Ενώ ένα παγωμένο κοκτέιλ με μία χάρτινη ομπρελίτσα – μπορεί να ακούγεται τέλεια επιλογή για την παραλία, δεν θα είναι τόσο αναζωογονητικό για το σώμα σας. Αυτό συμβαίνει επειδή το αλκοόλ απλώς σας αφυδατώνει περισσότερο!

Τρώτε ελαφριά

Κατά τη διάρκεια του καύσωνα, είναι σημαντικό να επιλέγεις τρόφιμα και ποτά που βοηθούν στην ενυδάτωση, την αναπλήρωση ηλεκτρολυτών και την παροχή ενέργειας χωρίς να επιβαρύνουν τον οργανισμό.

Ακολουθούν μερικές συστάσεις για το τι πρέπει να τρώτε κατά τη διάρκεια του καύσωνα:

• Μικρά, συχνά γεύματα: Αντί για μεγάλα γεύματα, προτιμήστε να τρώτε μικρά και συχνά γεύματα για να μην επιβαρύνετε το πεπτικό σύστημα.
• Αποφύγετε βαριά και λιπαρά τρόφιμα: Αυτά τα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν δυσπεψία και να αυξήσουν τη θερμότητα του σώματος.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης: Αυτά τα ποτά μπορούν να προκαλέσουν αφυδάτωση.
• Επιλέξτε ελαφριά και δροσερά γεύματα: Όπως σαλάτες, σούπες λαχανικών και φρούτα

Φρούτα:

• Καρπούζι: Περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και είναι πλούσιο σε βιταμίνες.
• Πεπόνι: Επίσης πλούσιο σε νερό και βιταμίνες.
• Μούρα: Όπως οι φράουλες, τα βατόμουρα και τα σμέουρα, είναι ενυδατικά και πλούσια σε αντιοξειδωτικά.
• Πορτοκάλια και εσπεριδοειδή: Πλούσια σε βιταμίνη C και κάλιο.

Λαχανικά:

• Αγγούρι: Πολύ ενυδατικό, με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό.
• Ντομάτες: Περιέχουν νερό και αντιοξειδωτικά.
• Πιπεριές: Περιέχουν νερό, βιταμίνες και αντιοξειδωτικά.
• Σπανάκι και άλλα πράσινα φυλλώδη λαχανικά: Πλούσια σε νερό, μαγνήσιο και άλλα θρεπτικά συστατικά.

Πρωτεΐνες:

• Ψάρια και θαλασσινά: Ελαφριά και εύκολα στην πέψη, πλούσια σε πρωτεΐνες και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
• Κοτόπουλο: Άπαχη πρωτεΐνη που μπορεί να καταναλωθεί σε σαλάτες ή ελαφριά γεύματα.
• Αυγά: Καλή πηγή πρωτεΐνης και άλλων θρεπτικών συστατικών.

Κι άλλα μέτρα πρόληψης για τον καύσωνα..

• Κάνουμε πολλά ντους μέσα στη μέρα με χλιαρό νερό (όχι παγωμένο γιατί το σώμα θα πρέπει να διαχειριστεί μεγαλύτερη και πιο απότομη αλλαγή στη θερμοκρασία).Αν το ντους δεν είναι εφικτό, ψυχρά επιθέματα όπως μια βρεγμένη πετσέτα μπορούν να προσφέρουν σύντομη ανακούφιση και δροσιά.
• Αποφεύγουμε την έντονη σωματική άσκηση.
• Παραμένουμε σε κλιματιζόμενους χώρους.
• Τις ημέρες με καύσωνα, αποφεύγουμε την απ’ ευθείας έκθεση στον ήλιο (άρα και την ηλιοθεραπεία).
• Εξασφαλίζουμε ότι άτομα ηλικιωμένα, απομονωμένα ή με εξασθενημένο οργανισμό μπορούν να ανταπεξέλθουν κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα