Κρήτη: Ξεκινούν σήμερα οι σεισμικές έρευνες για το φυσικό αέριο – Τα επόμενα βήματα και τα χρονοδιαγράμματα

Ο οδικός χάρτης από τις έρευνες ως την παραγωγή

Όλα πλέον είναι έτοιμα προκειμένου να ξεκινήσουν σήμερα Πέμπτη 10 Νοεμβρίου -αμέσως μετά τη σχετική προαναγγελία από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη- σεισμικές έρευνες για τη διερεύνηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στα δύο οικόπεδα τα οποία βρίσκονται νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου και της Κρήτης, από την ExxonMobil , σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές.

Εκδόθηκε ήδη -από την περασμένη Δευτέρα από τον σταθμό της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού Ηρακλείου Κρήτης- η σχετική NAVTEX και το πλοίο SANCO SWIFT, βρίσκεται νότια της Πελοποννήσου και δυτικά της Κρήτης, όπου δοκιμάζει τα όργανα, προκειμένου να ξεκινήσει από σήμερα κιόλας τις έρευνες.

Σημειώνεται ότι μετά τη συλλογή και επεξεργασία των σεισμικών δεδομένων σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα γεωλογικά μοντέλα και άλλα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, θα ακολουθήσει επιλογή και ιεράρχηση στόχων για διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων, σύνταξη μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και διαγωνιστική διαδικασία για τη διενέργεια ερευνητικής γεώτρησης.

Η έναρξη των ερευνών αυτών σηματοδοτεί ένα ακόμη σημαντικό ορόσημο στην κυβερνητική στρατηγική για την αξιοποίηση των όποιων πόρων φυσικού αερίου της Ελλάδας, της προσπάθειας για ενεργειακή μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό μείγμα και ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας τη ίδιας, αλλά και της Ευρώπης.

Τα επόμενα βήματα και τα χρονοδιαγράμματα

Οι δισδιάστατες σεισμογραφικές έρευνες, που ξεκινούν τώρα νοτιοδυτικά της Κρήτης, εκτιμάται ότι θα διαρκέσουν περίπου δύο μήνες.

Αμέσως μετά και με τη συλλογή των δεδομένων, θα “τρέξει” η διαδικασία για την απεικόνιση του υπεδάφους. Μόλις ολοκληρωθεί και αυτή η διαδικασία, που μπορεί να χρειαστεί γύρω στους 6 μήνες, θα ακολουθήσει νέα διαδικασία αξιολόγησης, η σύνταξη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για ερευνητική γεώτρηση και η έναρξη διαγωνιστικής διαδικασίας για τη διενέργεια ερευνητικής γεώτρησης. Σύμφωνα με την ΕΔΕΥ, οι τρισδιάστατες σεισμικές έρευνες αναμένεται να ολοκληρωθούν ως το 2024, ενώ η διαδικασία αξιολόγησης των στοιχείων μπορεί να διαρκέσει περί τον έναν χρόνο, μέχρι να ληφθεί οριστική απόφαση. Οι ερευνητικές γεωτρήσεις μπορούν να ξεκινήσουν την περίοδο 2025-2026, ενώ η ανάπτυξη του κοιτάσματος το 2027. Η παραγωγή τοποθετείται για το 2028-2029, εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλά και οι έρευνες στεφθούν από επιτυχία.

Μεγάλες προσδοκίες για τα κοιτάσματα στην Κρήτη

Και στις δύο θαλάσσιες περιοχές νοτιοδυτικά της Κρήτης η πλειοψηφία των δικαιωμάτων έρευνας ανήκει στην ExxonMobil, η οποία, ύστερα από την αποχώρηση της γαλλικής Total Energies, ελέγχει το 70% των δικαιωμάτων, ενώ το υπόλοιπο 30% ανήκει στη Hellenic Energy (ΕΛ.ΠΕ.).

Οι συμβάσεις μίσθωσης των δύο περιοχών είχαν κυρωθεί από τη Βουλή το 2019.

Σύμφωνα με πρόσφατη ενημέρωση από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), η κοινοπραξία ExxonMobil-ΕΛ.ΠΕ. έχει υποβάλει ποσοτικά και ποιοτικά αναβαθμισμένο πρόγραμμα σεισμικών ερευνών με στόχο την ολοκλήρωση των ερευνών σε δύο αντί για τρία χρόνια, ώστε να υπάρχει σαφής εικόνα στα τέλη του 2023. Οι σεισμικές έρευνες παρέχουν στις εταιρείες την πληροφορία που είναι απαραίτητη για να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν σε ερευνητική γεώτρηση, η οποία σε περιοχές όπως αυτές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης είναι υψηλού κόστους λόγω του μεγάλου βάθους της θάλασσας.

Σύμφωνα με την ΕΔΕΥΕΠ, «πρόκειται για την πιο υποσχόμενη περιοχή για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου, αλλά και ταυτόχρονα για τη λιγότερο ώριμη, όπου είναι επιτακτική η άμεση πρόσκτηση σεισμικών δεδομένων».

Δυνητικό μέγεθος

Με βάση τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις, έχει εντοπιστεί ανάλογη γεωλογική δομή με βάση το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε για τον εντοπισμό του θαλάσσιου κοιτάσματος αερίου Ζορ στην Αίγυπτο.

Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης, οι περιοχές του Ιονίου και της Κρήτης δυνητικά εμφανίζουν αποθέματα της τάξης των 70-90 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών φυσικού αερίου, ποσότητες ικανές να καλύψουν το 15-20% των καταναλώσεων της Ε.Ε.

Η δυνητική αξία των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ελλάδα, σύμφωνα πάντα με την έκθεση, υπερβαίνει τα 250 δισ. ευρώ.

Το περιβαλλοντικό πλαίσιο των ερευνών

Ανακοίνωση και μηνύματα από την ΕΔΕΥΕΠ

Η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων με ανακοίνωσή της επισήμανε: «Σε συνέχεια των δηλώσεων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και των επιτυχημένων γεωφυσικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν στις αρχές του 2022 στο Κεντρικό και στο Νότιο Ιόνιο, η ΕΔΕΥΕΠ, η Εθνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων, ανακοίνωσε σήμερα (σ.σ. χθες) τα επόμενα βήματα στο πρόγραμμα εξερεύνησης κοιτασμάτων φυσικού αερίου της χώρας, με την πραγματοποίηση τρισδιάστατων γεωφυσικών ερευνών στο Βόρειο Ιόνιο (Block 2) και δισδιάστατων γεωφυσικών ερευνών στις παραχωρήσεις Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης.

Τον Απρίλιο, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την επιτάχυνση του χρονοδιαγράμματος για τη διερεύνηση των δυνητικών αποθεμάτων φυσικού αερίου της χώρας και την επέκταση του σκοπού της ΕΔΕΥΕΠ, η οποία έχει πλέον υπό την επίβλεψή της έργα εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων, διαχείρισης και δέσμευσης αερίων του θερμοκηπίου, γεωλογικής αποθήκευσης αερίων, ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων και διεθνών αγωγών».

Ο κ. Αριστοφάνης Στεφάτος, διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥΕΠ, σχολίασε: «Θα ήθελα να ανακοινώσω με μεγάλη χαρά την πρόοδο που σημειώνουμε, με βάση το σχέδιο που είχαμε ανακοινώσει νωρίτερα μέσα στο έτος με τον πρωθυπουργό. Οι διεθνείς επενδυτές τόσο στις συμβατικές όσο και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ανταποκρίθηκαν πολύ θετικά σε αυτό το σχέδιο. Τον Αύγουστο καλωσορίσαμε την ExxonMobil ως νέο διαχειριστή στην Κρήτη και ο ρυθμός με τον οποίο προοδεύουμε είναι απόδειξη της άριστης συνεργασίας μας με κορυφαίες εταιρείες ενέργειας και παρόχους υπηρεσιών, όπως οι ExxonMobil, Helleniq Energy, Energean καθώς και η PGS – μια κορυφαία εταιρεία πρόσκτησης και επεξεργασίας γεωφυσικών δεδομένων παγκοσμίως».

Ο κ. Rikard Scoufias, πρόεδρος της ΕΔΕΥΕΠ, καλωσόρισε την πρόοδο και ανέφερε ότι «σηματοδοτεί ένα ακόμη σημαντικό ορόσημο στη στρατηγική μας για την αξιοποίηση των πόρων φυσικού αερίου της Ελλάδας και τις προσπάθειές μας να επιταχύνουμε την ενεργειακή μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο ενεργειακό μείγμα και να ενισχύσουμε την εφοδιαστική ασφάλεια. Το ελληνικό φυσικό αέριο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την υποστήριξη της ευρύτερης περιοχής και της αυξανόμενης ζήτησης της Ευρώπης για ενεργειακούς πόρους, σε μια κρίσιμη στιγμή για την ενεργειακή ασφάλεια».

Οι γεωφυσικές έρευνες θα πραγματοποιηθούν τους προσεχείς χειμερινούς μήνες με σκοπό την ελαχιστοποίηση τυχόν περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σύμφωνα με τα αυστηρότερα και καλύτερα διεθνή πρότυπα για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως:

• Χρήση του πρωτοκόλλου “ήπιας εκκίνησης” για να διασφαλιστεί ότι τα θαλάσσια θηλαστικά μπορούν να απομακρυνθούν προσωρινά από την περιοχή διενέργειας των γεωφυσικών ερευνών πριν την έναρξή τους.
• Διπλασιασμός των παρατηρητών των θαλάσσιων θηλαστικών πάνω στα ερευνητικά πλοία που διενεργούν τις γεωφυσικές έρευνες για να διασφαλιστεί η προστασία των κητωδών και άλλων ειδών θαλάσσιας ζωής εντός της ζώνης ασφαλείας.
• Επέκταση της ακτίνας της ελάχιστης ζώνης ασφαλείας γύρω από το πλοίο που διενεργεί τις γεωφυσικές έρευνες σε περίπτωση εντοπισμού μεγάλων θαλάσσιων ζώων.
• Περίοδος αναμονής 30 λεπτών πριν την έναρξη και παύση κάθε εξερευνητικής δραστηριότητας.
• Παθητική ακουστική παρακολούθηση υποβρύχιων ήχων για τη μέτρηση των επιπέδων θαλάσσιου θορύβου για τον εντοπισμό θαλάσσιων θηλαστικών.
• Εφαρμογή ζώνης αποκλεισμού 1 χιλιομέτρου γύρω από τις περιοχές “Natura”, καθώς και τις ιχθυοκαλλιέργειες.
• Παρακολούθηση με εναέρια μέσα των κητωδών κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των ερευνών.
• Πλήρης συμμόρφωση με όλους τους εφαρμοστέους κανονισμούς και οδηγίες σύμφωνα με συμβάσεις MARPOL VI και ACCOBAMS και τις κατευθύνσεις του JNCC.

Η απαρέγκλιτη τήρηση των ανωτέρω μέτρων και όλων των σχετικών διαδικασιών διασφαλίζεται από την παρουσία ανεξάρτητου παρατηρητή της ΕΔΕΥΕΠ επάνω στο ερευνητικό σκάφος. Επιπλέον, στο πλαίσιο των ερευνών δραστηριοποιείται έμπειρο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τις εμπλεκόμενες τοπικές και περιφερειακές λιμενικές Aρχές, καθώς και με τα εμπορικά και αλιευτικά σκάφη που πλέουν πλησίον των περιοχών των ερευνών, με στόχο την απρόσκοπτη εκτέλεση τόσο των ερευνητικών προγραμμάτων όσο και των καθημερινών δραστηριοτήτων στις συγκεκριμένες περιοχές.