Γονικές παροχές – δωρεές: Έλεγχοι σε μεταβιβάσεις ακινήτων και χρημάτων που έγιναν το προηγούμενο εξάμηνο
24 Οκτωβρίου 2022
Στο «μικροσκόπιο» οι παροχές μεσώ… τρίτων, τα χρήματα που δόθηκαν «χέρι με χέρι» αλλά και όσοι έκαναν πάνω από μια δωρεά – Ποια δικαιολογητικά θα ζητηθούν -Πότε χάνεται το αφορολόγητο όριο
Από το “σκάνερ” της Ανεξαρτησία Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) θα περάσουν οι δωρεές και γονικές παροχές του τελευταίου 6μηνου με στόχο να εντοπιστούν περίεργες “μεταβιβάσεις” ακινήτων χρημάτων ομολόγων μετοχών κλπ. Αναζητείται μαύρο χρήμα που κινήθηκε εκτός τραπεζών ενώ θα καταρτιστεί και λίστα με επαναλαμβανόμενες αφορολόγητες δωρεές καθώς, ο αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ ισχύει για μια φορά!
Το στίγμα δίνει κατεπείγουσα εγκύκλιος του διοικητής της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλή προς τις ΔΟΥ με κατευθυντήριες γραμμές για τον έλεγχο αλλά και με πρόσθετες διευκρινήσεις για το νέο πλαίσιο Οι ελεγκτές της ΑΑΔΕ θα αναζητήσουν “τριγωνικές” μεταβιβάσεις ακίνητων και χρημάτων δηλαδή γονικές παροχές ή δωρεές μεσώ έτερων συγγενών καθώς το αφορολόγητο αυξήθηκε για συγκεκριμένο βαθμό συγγένειας (βασικά για γονείς προς τα παιδιά τους). Συγκεκριμένα θα ελεγχθούν περιπτώσεις που το παιδί έχει δωρίσει χρήματα στον γονέα του και ο γονέας στη συνέχεια έδωσε με γονική παροχή τα χρήματα στο άλλο του παιδί. Δηλαδή, με ενδιάμεσο το γονέα τα χρήματα περάσανε από τον ένα αδερφό στον άλλο. Για τις δωρεές αυτές δεν ισχύει το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ και επιβάλλεται φόρος 20% από το πρώτο ευρώ.
Επίσης, οι Δ.Ο.Υ. θα προχωρήσουν στη διαγραφή του φόρου 10% που επιβλήθηκε στις περιπτώσεις χρηματικών γονικών παροχών και δωρεών οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από την 1η Οκτωβρίου 2021 έως 9 Σεπτεμβρίου 2022 με ανάληψη χρημάτων από τραπεζικό λογαριασμό και κατάθεση των χρημάτων σε τραπεζικό λογαριασμό του δωρεοδόχου εντός 3 ημερών.
Με την εγκύκλιο διευκρινίζεται ακόμη ότι το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ που ισχύει από 1η Οκτωβρίου 2021 εφαρμόζεται μόνο για μια φορά. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε επόμενη γονική παροχή θα αφαιρείται το αφορολόγητο ποσό που είχε ληφθεί υπόψη στην προηγούμενη δωρεά. Επίσης παρέχονται διευκρινίσεις για τις περιπτώσεις αγοράς κατοικίας και αυτοκινήτου με χρηματική γονική παροχή – δωρεά ενώ περιλαμβάνεται λίστα με όλα τα παραστατικά που απαιτούνται για τις περιπτώσεις χρηματικών δωρεών.
Αναλυτικά η εγκύκλιος του διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή ορίζει τα εξής:
1. Καθιερώθηκε αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές με δικαιούχους πρόσωπα της Α’ κατηγορίας που πραγματοποιούνται από 1-10-2021. Δηλαδή το ποσό των 800.000 ευρώ υπόκειται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με μηδενικό συντελεστή και δεν αποτελεί απαλλασσόμενο ποσό. Εφόσον η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου το οποίο αφορά η γονική παροχή ή που δωρίζεται υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ, επιβάλλεται φόρος με ενιαίο συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία, μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου ποσού.
2. Το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ αφορά γονικές παροχές και δωρεές οποιασδήποτε φύσεως περιουσίας (κινητής, ακίνητης, απαίτησης) με δωρεοδόχους μόνο τα πρόσωπα της Α’ κατηγορίας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) και στις χρηματικές γονικές παροχές ή χρηματικές δωρεές προς τα ανωτέρω πρόσωπα, εφόσον αυτές αποδεικνύονται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
3. Οι γονικές παροχές και δωρεές, για τις οποίες θεσπίζεται το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ, δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ αυτών των προσώπων. Συνεπώς, κατά την απόκτηση από 1-10-2021 και μετά οποιασδήποτε περιουσίας με κληρονομιά, συνυπολογίζονται μόνο οι γονικές παροχές και οι δωρεές του κληρονομούμενου προς τον κληρονόμο που έχουν γίνει μέχρι και τις 30-9-2021 (πλην των χρηματικών γονικών παροχών και δωρεών που φορολογούνταν αυτοτελώς).
4. Στις γονικές παροχές και δωρεές (που συνιστώνται από την 1-10-2021 και φορολογούνται με τον πιο πάνω τρόπο) δεν συνυπολογίζονται οι γονικές παροχές και δωρεές μεταξύ των ιδίων προσώπων που είχαν πραγματοποιηθεί μέχρι και την 30-9-2021, αλλά συνυπολογίζονται οι γονικές παροχές και δωρεές μεταξύ των ιδίων προσώπων που έχουν γίνει από την 1-10-2021 και ο φόρος υπολογίζεται μετά την αφαίρεση συνολικά (εφάπαξ) 800.000 ευρώ γι’ αυτές. Δηλαδή, το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ παρέχεται μία φορά, ανεξάρτητα αν αυτό συμπληρωθεί με μία ή περισσότερες γονικές παροχές ή δωρεές από 1-10-2021.
Παράδειγμα
Κλείσιμο
Ο Α μεταβιβάζει με γονική παροχή στο τέκνο του Β το 2016 εταιρικά μερίδια μιας Ο.Ε. αξίας 50.000 ευρώ, την 30-8-2021 ένα ακίνητο αντικειμενικής αξίας 230.000 ευρώ και την 2-10-2021 μεταφέρει από ατομικό του λογαριασμό σε τραπεζικό λογαριασμό του τέκνου του χρηματικό ποσό ύψους 600.000 ευρώ. Για τη δωρεά του χρηματικού ποσού δεν θα επιβληθεί φόρος, αφού δεν συνυπολογίζονται οι γονικές παροχές και δωρεές του Α προς τον Β που έχουν γίνει πριν την 1-10-2021.
Αν στο ίδιο παράδειγμα ο Α μεταβιβάσει στο Β με δωρεά την 3-1-2022 και ένα οικόπεδο αξίας 250.000 ευρώ, τότε για τον υπολογισμό του φόρου δωρεάς θα συνυπολογιστεί μόνο η δωρεά του χρηματικού ποσού ύψους 600.000 ευρώ (250.000+600.000=850.000) και θα προκύψει φόρος επί του ποσού που υπερβαίνει το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ (850.000- 800.000=50.000) ήτοι 50.000 x 10% = 5.000 ευρώ.
Χρηματικές γονικές παροχές
5. Οι χρηματικές γονικές παροχές και οι χρηματικές δωρεές με δωρεοδόχους πρόσωπα της Α’ κατηγορίας, οι οποίες δεν διενεργούνται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, φορολογούνται με αυτοτελή συντελεστή 10%, χωρίς αφορολόγητο όριο.
6. Για τις γονικές παροχές και δωρεές προς τους φορολογούμενους της Α’ κατηγορίας , για τις οποίες θεσπίζεται το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ, φόρος προκύπτει εφόσον η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου το οποίο αποτελεί αντικείμενο της γονικής παροχής ή που δωρίζεται υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ μετά την αφαίρεση των εκπτώσεων και απαλλαγών των άρθρων 41 και 43 του Κώδικα (π.χ. απαλλαγή πρώτης κατοικίας).
7. Η μείωση του φόρου κατά ποσοστό 10% λόγω αναπηρίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 29 παρ. 3 του Κώδικα, εφαρμόζεται στις γονικές παροχές και δωρεές προς τα πρόσωπα της Α’ κατηγορίας, που εμπίπτουν στις διατάξεις του πεντηκοστού έκτου άρθρου του ν. 4839/2021 (δεν εφαρμόζεται δηλαδή στις γονικές παροχές και δωρεές που φορολογούνται με αυτοτελή συντελεστή 10% (χωρίς αφορολόγητο ποσό), κατά το άρθρο 44 παρ. 2 του Κώδικα). Αν στο ίδιο πρόσωπο συντρέχουν οι προϋποθέσεις μείωσης του φόρου λόγω αναπηρίας και απαλλαγής πρώτης κατοικίας, οφείλεται ο μικρότερος φόρος μεταξύ των δύο (άρθρο 29 παρ. 4 του Κώδικα).
Παράδειγμα
Στις 5-10-2021 γίνεται γονική παροχή κατά πλήρη κυριότητα ακινήτου αντικειμενικής αξίας 1.100.000 ευρώ, για το οποίο το ενήλικο άγαμο τέκνο, που έχει αναπηρία 80%, δικαιούται απαλλαγής πρώτης κατοικίας ποσού 200.000 ευρώ (άρθρο 43 του Κώδικα).
Για τον υπολογισμό του φόρου γονικής παροχής:
α) δεν λαμβάνεται υπόψη το απαλλασσόμενο ποσό (200.000 ευρώ) και από το υπόλοιπο (900.000 ευρώ) υπόκειται σε φόρο με συντελεστή 10% το ποσό των 100.000 ευρώ, αφού οι 800.000 ευρώ δεν φορολογούνται. Οπότε οφείλεται φόρος γονικής παροχής 10.000 ευρώ.
β) υπολογίζεται ο φόρος γονικής παροχής χωρίς την απαλλαγή της πρώτης κατοικίας ({1.100.000 – 800.000 =} 300.000 Χ 10% =) 30.000 και μειώνεται κατά 10% λόγω της αναπηρίας. Δηλαδή βάσει του υπολογισμού αυτού οφείλεται φόρος γονικής παροχής 27.000 ευρώ.
Συνεπώς, το τέκνο τελικά οφείλει φόρο γονικής παροχής (τον μικρότερο μεταξύ των πιο πάνω) 10.000 ευρώ.
Εάν συσταθεί μεταγενέστερα προς το ίδιο τέκνο γονική παροχή μετοχών αξίας 500.000 ευρώ, συνυπολογίζεται σε αυτήν η προγενέστερα υπαχθείσα σε φόρο αξία των 900.000 ευρώ (σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 36 του Κώδικα). Συνεπώς ο φόρος θα υπολογισθεί με συντελεστή 10% επί των 500.000 ευρώ, δεδομένου ότι το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ έχει εξαντληθεί με την αρχική γονική παροχή. Η μείωση του φόρου λόγω αναπηρίας ισχύει και στην περίπτωση αυτή, δηλ. ο φόρος θα ανέλθει σε (500.000 ευρώ Χ 10% =) 50.000 ευρώ και περαιτέρω μειώνεται κατά 10%, δηλαδή κατά 5.000 ευρώ και διαμορφώνεται σε 45.000 ευρώ.
Προσδιορισμός του φόρου
8. Ως προς τον προσδιορισμό του φόρου γονικής παροχής/δωρεάς επισημαίνονται ειδικότερα τα εξής:
– Για αρχικές δηλώσεις φόρου γονικής παροχής/δωρεάς που έχουν υποβληθεί μετά τη δημοσίευση του νόμου, ήτοι από 1-10-2021 και μετά, για την απόδειξη της μεταφοράς του ποσού της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων καθώς και το πιστωτικό ίδρυμα και επισυνάπτεται το αποδεικτικό μεταφοράς από το πιστωτικό ίδρυμα. Σε περίπτωση μη επισύναψης του ανωτέρω δικαιολογητικού (ακόμη και αν αναγράφονται τα στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών στο σώμα της δήλωσης) ο φορολογούμενος καλείται από το Τμήμα Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους φορολογουμένους για την υποβολή αυτού εντός 5 εργάσιμων ημερών, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 14 του ν. 4174/2013 (Κ.Φ.Δ.). Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, ο φόρος υπολογίζεται με αυτοτελή συντελεστή 10% (χωρίς το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ). Εφόσον το σχετικό δικαιολογητικό προσκομισθεί μεταγενέστερα και διαπιστωθεί ότι το δικαιολογητικό με το οποίο αποδεικνύεται η μεταφορά του χρηματικού ποσού πράγματι έχει ημερομηνία προγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 63Β του Κ.Φ.Δ. για την ακύρωση ή τροποποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου και ο φόρος υπολογίζεται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 44 του Κώδικα. Εφόσον το δικαιολογητικό έχει ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, θεωρείται νέα γονική παροχή / δωρεά. Υπενθυμίζεται ότι, όταν για τη γονική παροχή/δωρεά δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η προθεσμία υποβολής της δήλωσης είναι εξάμηνη και αρχίζει από τη σύσταση της γονικής παροχής/δωρεάς (παράδοση των χρημάτων), δηλαδή από τη μεταφορά των χρηματικών ποσών μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
7. Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η μεταφορά χρηματικού ποσού από ατομικό λογαριασμό του γονέα/δωρητή ή κοινό λογαριασμό αυτού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο τον παρέχοντα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο.
8. Ομοίως, ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον γονέα/δωρητή με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο (και όχι η έκδοση επιταγής με κατάθεση μετρητών) και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο το γονέα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο. Στην περίπτωση αυτή, για την απόδειξη της μεταφοράς της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό, αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων, το πιστωτικό ίδρυμα και ο αριθμός της επιταγής. Ως ημερομηνία γονικής παροχής/δωρεάς θεωρείται η ημερομηνία κατάθεσης της επιταγής στον τραπεζικό αυτό λογαριασμό.
9. Μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων συνιστά και η ανάληψη χρηματικού ποσού από ατομικό ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό του γονέα/δωρητή και η κατάθεση του ίδιου ποσού εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών σε λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο τον γονέα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο, εφόσον η γονική παροχή ή δωρεά του χρηματικού ποσού (δηλαδή η ανάληψη και η κατάθεση του ίδιου χρηματικού ποσού) πραγματοποιήθηκε από την 1η.10.2021 μέχρι και την 9η.9.2022 (άρθρο 175 ν. 4972/2022). Η ανωτέρω προθεσμία των τριών (3) εργάσιμων ημερών αρχίζει από την επόμενη εργάσιμη ημέρα από την ημέρα κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η ανάληψη του χρηματικού ποσού από ατομικό ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό του γονέα/δωρητή. Στις περιπτώσεις γονικών παροχών/δωρεών, για τις οποίες υπολογίστηκε ο φόρος αυτοτελώς με συντελεστή 10% (χωρίς αφορολόγητο ποσό), πραγματοποιείται νέα εκκαθάριση του φόρου μετά από αίτηση του φορολογουμένου σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 63Β του Κ.Φ.Δ. με τη συνυποβολή των απαιτούμενων δικαιολογητικών που αποδεικνύουν τη συνδρομή των ανωτέρω προϋποθέσεων.
10. Η ανάληψη χρηματικού ποσού από κοινό λογαριασμό από συνδικαιούχο αυτού, ο οποίος δεν έχει συνεισφέρει στον λογαριασμό και χρησιμοποιεί το χρηματικό ποσό για λογαριασμό του, θεωρείται δωρεά (σχετ. ΠΟΛ.124/1987 και γνμ. 17/1987). Στην περίπτωση που για την ανάληψη χρηματικού ποσού από κοινό λογαριασμό που τηρείται μεταξύ προσώπων που υπάγονται στην Α’ κατηγορία υποβληθεί δήλωση φόρου γονικής παροχής/δωρεάς εφαρμόζεται η παρ. 1 του άρθρου πεντηκοστού έκτου του ν. 4839/2021.
11. Η μεταφορά χρηματικού ποσού μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αφορά και λογαριασμούς που τηρούνται σε πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, καθώς και γονική παροχή/δωρεά από ή/και προς κάτοικο ημεδαπής ή αλλοδαπής, εφόσον η γονική παροχή/δωρεά του χρηματικού ποσού αποτελεί αντικείμενο φορολογίας σύμφωνα με το άρθρο 35 του Κώδικα. Στην περίπτωση που προσκομίζεται δικαιολογητικό από πιστωτικό ίδρυμα αλλοδαπής δεν απαιτείται επίσημη μετάφρασή του στην ελληνική γλώσσα, εκτός κι αν δεν προκύπτει σαφώς από το περιεχόμενό του η ταυτότητα των συναλλασσομένων προσώπων και η μεταφορά του χρηματικού ποσού.
12. Πέρα από τη μεταφορά χρηματικών ποσών μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, σε κάθε περίπτωση γονικής παροχής/δωρεάς προς τα πρόσωπα της Α’ κατηγορίας οποιουδήποτε άλλου περιουσιακού στοιχείου, ο φόρος υπολογίζεται πλέον με την ευνοϊκή ρύθμιση της παρ. 1 του άρθρου πεντηκοστού έκτου του ν. 4839/2021. Στο πλαίσιο αυτό, σε περίπτωση μεταφοράς χρηματικού ποσού από λογαριασμό του γονέα/δωρητή σε λογαριασμό του εργολάβου/κατασκευαστή/πωλητή, η οποία δύναται να γίνει και με έκδοση τραπεζικής επιταγής, για την καταβολή του τιμήματος αγοράς ακινήτου από το τέκνο/δωρεοδόχο, πρόκειται για γονική παροχή/δωρεά μεταξύ προσώπων της Α’ κατηγορίας και ο υπολογισμός του φόρου γίνεται με την ευνοϊκή ρύθμιση (αφορολόγητο ποσό 800.000 ευρώ και 10% για το υπερβάλλον), καθώς, αν και η μεταφορά γίνεται μεταξύ τρίτων προσώπων, μεσολαβεί η γονική παροχή/δωρεά προς το τέκνο/δωρεοδόχο, ο οποίος είναι και ο αγοραστής/υπόχρεος για την καταβολή του τιμήματος. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον η καταβολή του τιμήματος αγοράς ακινήτου από το τέκνο/δωρεοδόχο με τον τρόπο αυτόν προκύπτει από το συμβολαιογραφικό έγγραφο ή από άλλη συμφωνία των μερών, προσκομίζεται και το σχετικό έγγραφο με την υποβολή της δήλωσης γονικής παροχής/δωρεάς. Το αυτό ισχύει και στην περίπτωση μεταφοράς χρηματικού ποσού στον πωλητή για την αγορά οχήματος από το τέκνο/δωρεοδόχο, εφόσον προσκομίζεται η άδεια κυκλοφορίας στο όνομα του τελευταίου καθώς και στην περίπτωση μεταφοράς χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό εταιρείας για την αύξηση κεφαλαίου αυτής, εφόσον προσκομίζονται στοιχεία ότι αυτή πραγματοποιήθηκε και ολόκληρο το μεταφερόμενο ποσό διατέθηκε για την προσαύξηση του ποσοστού συμμετοχής του τέκνου/δωρεοδόχου στην εταιρεία.
13. Η δυνατότητα του γονέα/δωρητή να πραγματοποιήσει χρηματική γονική παροχή/δωρεά προς το τέκνο/δωρεοδόχο δεν ελέγχεται κατά το στάδιο της υποβολής της δήλωσης (δεν υπάρχει υποχρέωση συνυποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος παρελθόντων ετών κ.λπ.) αλλά κατά τον έλεγχο.
14. Στην περίπτωση που πραγματοποιήθηκε μεταφορά χρηματικού ποσού προς κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τρίτο πρόσωπο, η αποδεδειγμένη «χρήση» του χρηματικού ποσού της γονικής παροχής/δωρεάς από το τέκνο/δωρεοδόχο και όχι από το τρίτο πρόσωπο αποτελεί αντικείμενο ελέγχου και, στην περίπτωση που αποδεικνύεται η «χρήση» του χρηματικού ποσού από το τρίτο πρόσωπο, επιβάλλεται αναλόγως ο οικείος φόρος δωρεάς.
15. Στις περιπτώσεις συμβολαίων γονικής παροχής/δωρεάς ακινήτων που συντάχθηκαν μετά την 1-10-2021, αλλά είχε υποβληθεί η δήλωση και είχε εκδοθεί η πράξη προσδιορισμού φόρου πριν από την ημερομηνία αυτή, πραγματοποιείται νέα εκκαθάριση του φόρου μετά από αίτηση του φορολογουμένου σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 63Β του Κ.Φ.Δ. με τη συνυποβολή του μεταβιβαστικού συμβολαίου.
Ανάκληση χρηματικής παροχής – δωρεάς
16. Σε περίπτωση ανάκλησης χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς με συμφωνία των μερών, ανεξάρτητα αν γι’ αυτή συντάχθηκε ιδιωτικό ή συμβολαιογραφικό έγγραφο ή αν αυτή έγινε άτυπα, εφαρμόζονται οι διατάξεις της ενότητας Β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 42 του Κώδικα διατάξεων φορολογίας κληρονομιών, δωρεών κ.λπ.. Ως εκ τούτου υπόκειται σε φόρο η σύσταση της γονικής παροχής/δωρεάς, η οποία εξακολουθεί να επάγει όλα τα έννομα αποτελέσματα που απορρέουν από αυτή (υποχρέωση καταβολής του οικείου φόρου, συνυπολογισμό αυτής σε μεταγενέστερες δωρεές του ίδιου δωρητή προς τον ίδιο δωρεοδόχο κ.λπ.), δεν υπόκειται όμως σε φόρο η συνεπεία της ανάκλησης αναμεταβίβαση των δωρηθέντων από τον αρχικό δωρεοδόχο/τέκνο προς τον αρχικό δωρητή/γονέα, εφόσον η ανάκληση γίνει εντός πενταετίας από τη σύστασή της.
17. Υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, με την οποία «ανακαλείται» η αρχική δήλωση άτυπης γονικής παροχής/δωρεάς από τους δηλούντες, οι οποίοι επικαλούνται πλάνη τους (π.χ. ότι η υποβολή της δήλωσης έγινε πριν τη σύσταση της δωρεάς, η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε, ή ότι η χρηματική δωρεά πραγματοποιήθηκε για την αγορά ακινήτου από τον δωρεοδόχο, η οποία αγορά όμως δεν πραγματοποιήθηκε), δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Και τούτο γιατί, αφού στην άτυπη γονική παροχή/δωρεά η υποβολή της δήλωσης προϋποθέτει την πραγματοποίηση του γεγονότος της γονικής παροχής/δωρεάς, δεν μπορεί να γίνει δεκτός ο ισχυρισμός ότι η υποβολή της δήλωσης αναφερόταν σε ανύπαρκτα περιστατικά.
Διαδοχικές δωρεές
18. Στις περιπτώσεις διαδοχικών δωρεών μεταξύ προσώπων της Α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας του άρθρου 29, με συνέπεια εν τέλει να λαμβάνει χώρα δωρεά μεταξύ προσώπων που δεν ανήκουν στην κατηγορία αυτή (π.χ. δωρεά από τέκνο σε γονέα και εν συνεχεία δωρεά από αυτόν τον γονέα σε άλλο τέκνο), διερευνώνται οι πραγματικές συνθήκες και η σκοπιμότητα των δωρεών αυτών, καθώς και το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ αυτών, για να διαπιστωθεί αν τίθεται θέμα καταστρατήγησης των υπόψη διατάξεων. Δεδομένου ότι το βάρος απόδειξης της καταστρατήγησης φέρει η φορολογική διοίκηση, είναι αναγκαίο κατά τους σχετικούς ελέγχους να θεμελιώνεται από τα στοιχεία και τις περιστάσεις, ότι ο τελικά ωφελούμενος από τις διαδοχικές δωρεές είναι πρόσωπο που δεν ανήκει στην Α’ κατηγορία δικαιούχων και ότι οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό.
Συναφώς, κρίσιμο είναι το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών. Εάν αυτό είναι σύντομο, ενδεικτικά όχι μεγαλύτερο των έξι μηνών, προκύπτει ισχυρή ένδειξη ότι, κατ’ αρχήν, οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό και, εφόσον ο σκοπός καταστρατήγησης τεκμηριώνεται και από τα υπόλοιπα στοιχεία και πραγματικά περιστατικά, επιβάλλεται σε βάρος του τελευταίου (πραγματικού) δωρεοδόχου φόρος δωρεών, ως η δωρεά να είχε πραγματοποιηθεί απευθείας από τον πραγματικό δωρητή προς τον τελικό δικαιούχο αυτής.
Αντιστρόφως, εάν μεσολαβεί ικανό χρονικό διάστημα μεταξύ των ως άνω διαδοχικών δωρεών, ενδεικτικά εάν εκτείνεται πέραν του εξαμήνου συνάγεται καταρχήν ότι οι διαδοχικές δωρεές δεν έχουν γίνει με σκοπό καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, εκτός εάν η ελεγκτική αρχή τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την καταστρατήγηση αυτών.
Τα δικαιολογητικά για χρηματικές γονικές παροχές – δωρεές
Προς διευκόλυνση των φορολογουμένων παρατίθεται πίνακας με τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται με τις δηλώσεις φόρου χρηματικών δωρεών/γονικών παροχών μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων:
1. Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές με μεταφορά χρημάτων μέσω ημεδαπών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ή κατάθεση τραπεζικής επιταγής. Παραστατικό – αποδεικτικό μεταφοράς του ποσού μεταξύ λογαριασμών των συμβαλλομένων. Σε περίπτωση μεταφοράς μέσω τραπεζικής επιταγής: αντίγραφα του σώματος της επιταγής και της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού από την οποία τροφοδοτήθηκε η τραπεζική επιταγή και επιπλέον αντίγραφο του καταθετηρίου αυτής ή αντίγραφο της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού κατάθεσης.
2. Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές με μεταφορά χρημάτων στις οποίες μεσολαβεί αλλοδαπό χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ή κατάθεση επιταγής από την αλλοδαπή. Αποδεικτικό μεταφοράς του ποσού μεταξύ των λογαριασμών. Σε περίπτωση μεταφοράς μέσω τραπεζικής επιταγής: το αντίγραφο της εκδοθείσας επιταγής και το αποδεικτικό κατάθεσής της σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα του λαμβάνοντος.
3. Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές με ανάληψη χρηματικού ποσού από συνδικαιούχο κοινού λογαριασμού. Αντίγραφο αναλυτικής κίνησης του λογαριασμού (extrait), στο οποίο αναγράφονται τα ονόματα των συνδικαιούχων και η ημερομηνία ανάληψης του ποσού.
4. Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές που διενεργήθηκαν από την 1/10/2021 μέχρι και την 9/9/2022 με ανάληψη μετρητών από ατομικό λογαριασμό του δωρητή ή κοινό λογαριασμό των συμβαλλόμενων και κατάθεσή τους σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου ή κοινό λογαριασμό των συμβαλλόμενων ή σε κοινό λογαριασμό με τρίτο πρόσωπο, και εφόσον η κατάθεση έγινε εντός 3 εργάσιμων ημερών. Αποδεικτικό ανάληψης του ποσού στο οποίο αναγράφεται η ημερομηνία, το ακριβές ποσό, ο αριθμός IBAN του τραπεζικού λογαριασμού που εμφανίζει ως δικαιούχο τον δωρητή/γονέα και το αποδεικτικό κατάθεσης του ίδιου ποσού στο οποίο αναγράφεται η ημερομηνία κατάθεσης, το ακριβές ποσό και ο αριθμός IBAN του τραπεζικού λογαριασμού στο οποίο εμφανίζεται ως δικαιούχος ο δωρεοδόχος/τέκνο.
5. Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές με σκοπό την αγορά ακινήτου από τον δωρεοδόχο/τέκνο με μεταφορά χρημάτων στο λογαριασμό του πωλητή/κατασκευαστή/εργολάβου /ή κατάθεση τραπεζικής επιταγής. α. Το συμβολαιογραφικό έγγραφο ή άλλη συμφωνία των μερών, εφόσον ο τρόπος καταβολής του ποσού (μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ή έκδοση τραπεζικής επιταγής) προκύπτουν από αυτό. β. Αποδεικτικό μεταφοράς του ποσού μεταξύ των λογαριασμών. Σε περίπτωση τραπεζικής επιταγής: αντίγραφα του σώματος της επιταγής και της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού από την οποία τροφοδοτήθηκε η τραπεζική επιταγή και επιπλέον αντίγραφο του καταθετηρίου αυτής ή αντίγραφο της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού κατάθεσης.
6. Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές με σκοπό την αγορά οχήματος από τον δωρεοδόχο/τεκνο με μεταφορά χρημάτων στο λογαριασμό του πωλητή ή κατάθεση επιταγής. α. Άδεια κυκλοφορίας του οχήματος στο όνομα του δωρεοδόχου/τέκνου. β. Απόδειξη λιανικών συναλλαγών/τιμολόγιο. γ. Αποδεικτικό μεταφοράς του ποσού μεταξύ των λογαριασμών. Σε περίπτωση τραπεζικής επιταγής: αντίγραφα του σώματος της επιταγής και της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού από την οποία τροφοδοτήθηκε η τραπεζική επιταγή και επιπλέον αντίγραφο του καταθετηρίου αυτής ή αντίγραφο της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού κατάθεσης.
7. Χρηματικές δωρεές/γονικές παροχές με μεταφορά χρηματικού ποσού ή κατάθεση επιταγής σε τραπεζικό λογαριασμό εταιρείας για αύξηση κεφαλαίου. α. Δημοσιευμένο τροποποιημένο καταστατικό της εταιρείας, από το οποίο να προκύπτει η αύξηση της εταιρικής συμμετοχής του δωρεοδόχου/ τέκνου. β. Αποδεικτικό μεταφοράς του ποσού από τον λογαριασμό του δωρητή/γονέα προς το λογαριασμό της εταιρείας. Σε περίπτωση τραπεζικής επιταγής: αντίγραφα του σώματος της επιταγής και της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού από την οποία τροφοδοτήθηκε η τραπεζική επιταγή και επιπλέον αντίγραφο του καταθετηρίου αυτής ή αντίγραφο της αναλυτικής κίνησης (extrait) του λογαριασμού κατάθεσης.
