Μπακογιάννης σε Φον Ντερ Λάιεν: Η ενεργειακή φτώχεια επιτάσσει την εξεύρεση κοινής ευρωπαϊκής λύσης

Οι οικογένειες δεν θα πρέπει να κληθούν να διαλέξουν μεταξύ του «να έχουν φαγητό στο τραπέζι ή να εξοφλούν τους λογαριασμούς ενέργειας», τόνισε μιλώντας στο Athens Democracy Forum

Τα δέκα χρόνια ζωής του γιορτάζει φέτος το Φόρουμ των Αθηνών για τη Δημοκρατία.

Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, στην ομιλία του στη Στοά του Αττάλου στο πλαίσιο του Athens Democracy Forum και καλωσορίζοντας την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντρε Λάιεν, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος. Όλες οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες. Η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, λόγω διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα μακρύ, ψυχρό, χειμώνα που η ακρίβεια θα πλήξει εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη αλλά και στην Υφήλιο».

Ο δήμαρχος Αθηναίων, επισήμανε πως χρειαζόμαστε άμεσα κοινή ευρωπαϊκή λύση και ένα αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας στις κοινωνίες μας.

«Όπως φαίνεται αυτήν τη στιγμή είμαστε μακριά, από το βγει “λευκός καπνός” στον ουρανό των Βρυξελλών», υπογράμμισε.

«Διατρέχουμε σοβαρότατο κίνδυνο επιδείνωσης της φτώχειας και των ανισοτήτων όταν περιορίζουμε την πρόσβαση των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων σε φωτισμό, ψύξη, κλιματισμό, μαγείρεμα και θέρμανση. Οι οικογένειες δεν θα πρέπει να κληθούν να διαλέξουν μεταξύ του “να έχουν φαγητό στο τραπέζι ή να εξοφλούν τους λογαριασμούς ενέργειας”. Ενώ εργαζόμαστε με στόχο την ενεργειακή ασφάλεια, την καθαρή και φτηνή ενέργεια οφείλουμε να φροντίσουμε με τις επιλογές μας να μην επιβαρυνθούν οι πλέον αδύναμοι, οι περιθωριοποιημένοι και τα συνήθη θύματα διακρίσεων στις κοινωνίες μας. Η δημοκρατία κινδυνεύει», τόνισε ο κ Μπακογιάννης.

Ολόκληρη η ομιλία του κ. Μπακογιάννη:

«Κυρία Πρόεδρε,

Αποτελεί προνόμιο για εμάς να σάς υποδεχόμαστε στην Αθήνα. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι ηγείστε της Ευρώπης, σε μια περίοδο που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με αυτή την “τέλεια καταιγίδα” πολλαπλών κρίσεων.

Κυρίες και κύριοι,

Το Φόρουμ των Αθηνών για τη Δημοκρατία γιορτάζει φέτος δέκα χρόνια ζωής. Αλλά, όπως είπε και ο Αχιλλέας, ενώ το Φόρουμ γιορτάζει, η δημοκρατία όχι.

Οι σκοτεινές δυνάμεις του απολυταρχισμού και της διαίρεσης βάλλουν την καρδιά της ευρωπαϊκής Ηπείρου, με μια κατάφωρη εισβολή.

Οφείλουμε να στηρίξουμε ηθικά και πρακτικά τον γενναίο λαό της Ουκρανίας. Τους άνδρες και τις γυναίκες, κάθε ηλικίας, που αψηφούν, αντιστέκονται και ορθώνουν ηρωικά το ανάστημά τους στην πρώτη γραμμή ενάντια στη βαρβαρότητα.

Χθες το βράδυ, η Πόλη των Αθηνών, με περηφάνια απένειμε στον Πρόεδρο Ζελένσκι, ως σύμβολο του ουκρανικού ηρωισμού, το Βραβείο για τη Δημοκρατία.

Παράλληλα, οφείλουμε να αφοσιωθούμε, να δεσμευτούμε και να ενισχύσουμε το εσωτερικό ευρωπαϊκό μέτωπο. Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος. Όλες οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες. Η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, λόγω διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα μακρύ, ψυχρό, χειμώνα που η ακρίβεια θα πλήξει εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη αλλά και στην Υφήλιο.

Η ενεργειακή φτώχεια κινείται ήδη σε πρωτοφανή επίπεδα.

Είναι η στιγμή για ουσιαστική ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

Πρόκειται, εξάλλου, για ένα πρόβλημα ευρωπαϊκό, το οποίο επιτάσσει την εξεύρεση μιας ευρωπαϊκής λύσης.

Όπως φαίνεται αυτήν τη στιγμή είμαστε μακριά, από το βγει “λευκός καπνός” στον ουρανό των Βρυξελλών.

Ο προτεινόμενος φόρος υπερκερδών σε συνδυασμό με ένα πλαφόν είναι ξεκάθαρα ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Έχουμε ακόμη την ελπίδα ότι η πρόταση των 15 χωρών περιλαμβανομένης και της Ελλάδας θα εισακουστεί.

Και η επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου θα προχωρήσει. Εναλλακτικά, η άλλη λύση που θα έχει αντίστοιχο αποτέλεσμα είναι να προχωρήσουμε από κοινού στην προμήθεια φυσικού αερίου.

Σε κάθε περίπτωση δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για διαγκωνισμούς και επιζήμιους ανταγωνισμούς, αλλά για συνεργασία.

Ασφαλώς, είναι αλήθεια πως για φέτος -τουλάχιστον από πρακτικής απόψεως- πολλά από όσα μπορούσαν να γίνουν έγινα γρήγορα: πλωτοί τερματικοί σταθμοί, επανενεργοποίηση παλαιών μονάδων παραγωγής ενέργειας με χρήση άνθρακα, συνέχιση λειτουργίας σταθμών πυρηνικής ενέργειας.

Όμως, θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς.

Το πρόβλημα δε θα μάς απασχολήσει μόνο αυτόν το χειμώνα. Θα ξεπεράσουμε την παρούσα κρίση μεν, θα πρέπει να προετοιμαστούμε για την επόμενη δε. Επιστροφή στην κανονικότητα δε θα υπάρξει.

Μπροστά μας έχουμε έναν μακρύ και δύσκολο δρόμο σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη.

Υπάρχει ταυτόχρονα η κλιματική κρίση.

Υπάρχει, και κρίση ασφαλείας σε επίπεδο εθνικό -μια κρίση που αφορά την κυριαρχία μας.

Για να αποκριθούμε σε όλες αυτές, θα πρέπει να σκεφτούμε σφαιρικά και παγκόσμια, να δράσουμε τοπικά, ή μάλλον στη περίπτωσή μας, κυρία Πρόεδρε, να σκεφτούμε ευρωπαϊκά, δρώντας τοπικά.

Και τολμώ να πω, χωρίς -ελπίζω- να ακούγεται εγωιστικό, πως ο ρόλος των πόλεων και της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι κρίσιμης σημασίας.

Ας μην ξεχνάμε πως τα αστικά κέντρα είναι υπεύθυνα για το 70% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Υπάρχουν όμως και ευχάριστες ειδήσεις.

Πόλεις, όπως η Αθήνα, βρίσκονται ήδη -τη στιγμή που μιλάμε- στην πρωτοπορία, δίνοντας το παράδειγμα και επενδύοντας εκεί ακριβώς που χρειάζεται. Οι δικοί μας στόχοι είναι πιο φιλόδοξοι σε σχέση με τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε επίπεδο εθνικό.

Υπάρχουν και δυσάρεστα νέα.

Χάσαμε πολύτιμο χρόνο βασιζόμενοι στη φθηνή ρωσική ενέργεια, προκειμένου να διευκολυνθεί η δική μας πράσινη ενεργειακή μετάβαση. Δε θα βρισκόμασταν εδώ σήμερα αν είχαμε λειτουργήσει πιο δραστικά ήδη προ ετών στα θέματα που άπτονταν της δικής μας ενεργειακής μετάβασης.

Πρέπει, όμως, να δράσουμε τώρα τάχιστα.

Με μία ενιαία στρατηγική και σε δύο κατευθύνσεις: από τη μια, να θέσουμε τέλος στην ενεργειακή εξάρτηση και, από την άλλη, να επιταχύνουμε την πράσινη ενεργειακή μετάβαση.

Να τρέξουμε προς την κατεύθυνση ανάπτυξης και αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών και, ναι, να αναλάβουμε όλοι δράση για την εξοικονόμηση ενέργειας.

Όμως, στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου, κυρίες και κύριοι, μια καίρια επισήμανση.

Αυτό δεν μπορεί να γίνει με εντολές, συστάσεις ή κουνώντας το δάχτυλο. Αυτός ο τρόπος δεν απέδωσε στο παρελθόν, ούτε πρόκειται να αποδώσει τώρα. Το πιο σημαντικό είναι να φέρουμε τους πολίτες κοντά μας, να σταθούμε δίπλα τους. Προσφέροντας ένα δίχτυ ασφαλείας και απτή στήριξη που θα μειώνει την ταλαιπωρία και τα δεινά τους.

Είναι καιρός για ενότητα και ομοψυχία, πέρα και πάνω από πολιτικά κόμματα, ιδεολογίες και εγωισμούς.

Χρειαζόμαστε συνέργειες σε όλα τα επίπεδα της διακυβέρνησης, ώστε να προάγουμε την εφαρμογή αντί να προχωρούμε και σε νέες, τολμηρές δεσμεύσεις.

Να κινηθούμε από πάνω προς τα κάτω.

Με συντονισμό, με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων και των άμεσων χρηματοδοτήσεων πόλεων. Ιδιαιτέρως δε, εκείνων των συναδέλφων δημάρχων, που δε στάθηκαν τόσο τυχεροί όσο εγώ στην Αθήνα και είναι όμηροι ανελεύθερων εθνικών κυβερνήσεων, και το λέω έχοντας υπόψη τη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία.

Από τη βάση προς την κορυφή, αυτό που χρειάζεται είναι αυτάρκεια και αυτονομία.

Και κάτι ακόμη, καθώς η Διάσκεψη για το Κλίμα COP27 πλησιάζει και δεν επιτρέπεται να υπάρξει δικαιολογία ή άλλοθι για οπισθοδρόμηση σχετικά με τους στόχους που έχουν τεθεί. Δεν υπάρχουν περιθώρια, ούτε επιτρέπεται, να απωλέσουμε ό,τι πολύτιμο έχουμε κατακτήσει με κόπο.

Η Ευρώπη οφείλει να είναι κυρίαρχη σε ό,τι αφορά την ενεργειακή της αυτονομία και αυτή η κυριαρχία μπορεί να δομηθεί μόνο στη βάση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Δεν έχουμε πετρέλαιο, διαθέτουμε ελάχιστο φυσικό αέριο και ελάχιστο άνθρακα, ενώ καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρά ζητήματα κλιματικά.

Επομένως, με την αξιοποίηση της ηλιακής, της αιολικής και της γεωθερμικής ενέργειας θα μπορέσουμε να δομήσουμε την κυριαρχία μας χωρίς να εξαρτόμαστε από το ρωσικό αέριο ή από λοιπούς εξαγωγείς υδρογονανθράκων.

Κυρίες και κύριοι,

Ενδεχομένως να εξέπληξε ορισμένους το γεγονός πως έθιξα το θέμα της ενεργειακής κρίσης σε ένα Φόρουμ με θέμα τη Δημοκρατία. Είναι συνειδητή επιλογή.

Δεν συνδέεται μόνο με το γεγονός ότι προστατεύοντας το ευρωπαϊκό μας σπίτι από την εργαλειοποίηση της ενέργειας -την οποία ο Πούτιν, μετέτρεψε σε όπλο- προασπίζουμε τις δημοκρατικές μας αξίες.

Οι ρίζες του προβλήματος είναι βαθύτερες. Πολλοί Δήμαρχοι ανά την Ευρώπη, εργαζόμαστε υπέρ πόλεων με οικονομική και κοινωνική δικαιοσύνη χωρίς αποκλεισμούς, για πόλεις που θα συντρέχουν τους πλέον ευάλωτους και δε θα αφήσουν κανέναν πίσω.

Ο στόχος είναι φιλόδοξος αλλά είναι στον πυρήνα της πολιτικής. Η μη-βιώσιμη ενέργεια και το κόστος ζωής ναρκοθετούν κυριολεκτικά το δρόμο που ανοίγεται μπροστά μας και απειλούν να υπονομεύσουν όλες μας τις προσπάθειες.

Για να μιλήσουμε με ειλικρίνεια: δε μάς είναι άγνωστη η ενεργειακή φτώχεια στα αστικά κέντρα, αφού η πανδημία της COVID-19 επέφερε επιδείνωση των ανισοτήτων και αίσθημα ανασφάλειας για πολλούς ανθρώπους. Όχι, όμως, σε τέτοια κλίμακα. Ποτέ σε τέτοιο βαθμό.

Διατρέχουμε σοβαρότατο κίνδυνο επιδείνωσης της φτώχειας και των ανισοτήτων όταν περιορίζουμε την πρόσβαση των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων σε φωτισμό, ψύξη, κλιματισμό, καθαρό μαγείρεμα και θέρμανση. Οι οικογένειες δε θα πρέπει να κληθούν να διαλέξουν μεταξύ του “να έχουν φαγητό στο τραπέζι ή να εξοφλούν τους λογαριασμούς ενέργειας”.

Ενώ εργαζόμαστε με στόχο την ενεργειακή ασφάλεια, την καθαρή και φθηνή ενέργεια οφείλουμε να φροντίσουμε με τις επιλογές μας να μην επιβαρυνθούν οι πλέον αδύναμοι, οι περιθωριοποιημένοι και τα συνήθη θύματα διακρίσεων στις κοινωνίες μας.

Η δημοκρατία κινδυνεύει. Η κατάσταση, μού φέρνει στο μυαλό τον Γιέιτς ο οποίος αναφώνησε, στη διάρκεια μιας άλλης δραματικής περιόδου για την Ευρώπη: «Οι καλύτεροι χωρίς πεποίθηση, ενώ οι χειρότεροι είναι γεμάτοι από την ένταση του πάθους». (μετάφραση Γ. Σεφέρης).

Οι μάχες ανάμεσα στη δημοκρατία και τον αυταρχισμό λαμβάνουν χώρα εντός και εκτός των συνόρων μας.

Όσοι δικαιολογούν τον αυταρχισμό μιλούν χωρίς καμίαν αιδώ. Ξεχνούν πως ακόμη και στη χειρότερή της μέρα η Δημοκρατία εξακολουθεί να είναι πολύ καλύτερη ακόμη και από τη βέλτιστη εκδοχή της δυστοπίας, της οποίας εκείνοι υπεραμύνονται.

Η ομορφιά και το απόλυτο μεγαλείο της Δημοκρατίας είναι πως προσφέρει χρόνο και χώρο ακόμη και σε εκείνους που την απειλούν, τη θέτουν σε κίνδυνο ή επιθυμούν να την ανατρέψουν.

Δείτε τα αποτελέσματα των εκλογών στη Γαλλία, στη Σουηδία. Δύσκολες μάχες. Και η Ιταλία. Ξανά η Ιταλία; Δεν έχουμε το περιθώριο να χάσουμε άλλο χρόνο. Αν δεν κινηθούμε τώρα, τότε πότε;

Σας ευχαριστώ πολύ και σας καλωσορίζω για άλλη μια φορά στην Αθήνα».