H Ευρώπη… επιστρέφει στον άνθρακα και ετοιμάζεται για δύσκολο χειμώνα μετά τα ενεργειακά αντίποινα του Πούτιν

Δεν αποκλείεται η Μόσχα να διακόψει πλήρως την παροχή αερίου προς ευρωπαϊκές χώρες, ίσως και τις επόμενες εβδομάδες – Το αγκάθι του πληθωρισμού και ο αγώνας δρόμου των ευρωπαϊκών κρατών για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία

Την επιδείνωση των συνεπειών από τον πόλεμο στην Ουκρανία στην ευρωπαϊκή οικονομία, αλλά και τη μακρά διάρκεια που θα έχουν αυτές, αρχίζουν να συνειδητοποιούν σιγά σιγά οι Βρυξέλλες και οι Ευρωπαίοι ηγέτες, επιχειρώντας πλέον δραματικές αναδιπλώσεις σε μία σειρά από τομείς, κυρίως στο ενεργειακό πεδίο. Στην Ευρώπη αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι μετά από ένα διάστημα οικονομικών πιέσεων και επιβολής κυρώσεων προς τη Μόσχα, που μέχρι τώρα τουλάχιστον δεν είχαν σημαντικό αποτέλεσμα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν χρησιμοποιεί κυρίως τα ενεργειακά για να «απαντήσει» και δεν αποκλείεται να διακόψει πλήρως την παροχή αερίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες ίσως και τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, καθώς η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Μόσχα θέλει πολύ χρόνο ακόμα.

Η πιο εντυπωσιακή εξέλιξη είναι η ευρωπαϊκή στροφή στην αξιοποίηση του άνθρακα, ως απάντηση στις μειωμένες προμήθειες ρωσικού αερίου, με πολλές χώρες να αναζητούν τρόπους παρέμβασης στην αγορά ενέργειας, όπως την επιβολή πλαφόν, αλλά και έκτακτα μέτρα στήριξης των πολιτών – ακόμα και προτροπές για μείωση στη χρήση των… air condition διατύπωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την Τετάρτη.

Στη Γερμανία, όπου η ανησυχία για οικονομική ύφεση είναι μεγάλη και φανερή πλέον, η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς προετοιμάζει την κοινή γνώμη ακόμα και για μία πενταετία «οικονομικής στενότητας», όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ.

Το μεγάλο αγκάθι στις ευρωπαϊκές οικονομίες είναι ο πληθωρισμός, ενώ γίνεται αντιληπτό πως οι επόμενοι μήνες θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι, όσο ο οικονομικός πόλεμος με τη Ρωσία οξύνεται και η Μόσχα μπορεί και αντέχει στις δυτικές κυρώσεις, προχωρώντας μάλιστα τις τελευταίες ημέρες και σε «αντίποινα», όπως η μείωση των ροών του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη σε ποσοστό 40%.

Το ενδεχόμενο η Μόσχα να προχωρήσει σε ακόμα μεγαλύτερες περικοπές – σε ορισμένες χώρες έχει διακόψει πλήρως την προμήθεια, ενώ σε άλλες το ποσοστό της μείωσης είναι 60% και άνω – την που η Ευρώπη θέλει πολύ δρόμο ακόμα για την ενεργειακή της απεξάρτηση από τη Ρωσία, τροφοδοτεί δραματικά έως εφιαλτικά σενάρια για τις επόμενες εβδομάδες και κυρίως για τον χειμώνα.

Οργισμένος ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς δηλώνει ότι είναι «αδιανόητη η εταιρική σχέση με την ιμπεριαλιστική Ρωσία του Πούτιν στο άμεσο μέλλον», παραδεχόμενος πάντως ότι δεν υπάρχει στον ορίζοντα προοπτική ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Μόσχα και Κίεβο.

Εκφράζοντας προφανώς το κλίμα που επικρατεί σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Πετρ Φιάλα κατηγόρησε τη Ρωσία ότι διεξάγει οικονομικό πόλεμο εναντίον της Ευρώπης. Υποστήριξε δε ότι πρόθεση της Μόσχας είναι να εξασθενίσει και να αποσταθεροποιήσει δημοκρατικά κράτη, ενώ προειδοποίησε για τον κίνδυνο ο Πούτιν να διακόψει τον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο τις επόμενες εβδομάδες ή τους επόμενους μήνες!

Η πολλαπλή πίεση προς τις δυτικές οικονομίες και κοινωνίες αφορά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς ο Τζο Μπάιντεν εισηγήθηκε το βράδυ της Τετάρτης την αναστολή για τρεις μήνες του ειδικού φόρου για τα καύσιμα και κάλεσε τις πετρελαϊκές εταιρείες να αυξήσουν την παραγωγή του πετρελαίου και της μετατροπής του σε βενζίνη, ώστε να μειωθεί η λιανική τιμή των καυσίμων. Σήμερα Πέμπτη θα έχει συνάντηση με εκπροσώπους των εταιριών αυτών για το θέμα των τιμών, που έχουν αυξηθεί δραματικά στις ΗΠΑ, συμβάλλοντας στην κατάρρευση της δημοτικότητας του Αμερικανού προέδρου.

Παρά ταύτα, η Ουάσιγκτον ετοιμάζεται να εισηγηθεί στη σύνοδο της G7 νέες προτάσεις για κυρώσεις προς τη Ρωσία, ώστε να αυξηθεί η πίεση στον Βλαντιμίρ Πούτιν, με την ελπίδα να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι όμως και πάλι αβέβαιο εάν όλες αυτές οι κινήσεις μπορούν να έχουν γρήγορα αποτελέσματα, καθώς η Μόσχα έχει στραφεί στην Κίνα και την Ινδία για την πώληση του πετρελαίου της, ενώ ανοίγει και πεδίο συνεργασίας με το Ιράν, όπου βρίσκεται για συνομιλίες ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.

Η ευρωπαϊκή αγωνία για την ενέργεια

Η μείωση των προμηθειών ρωσικού αερίου, που ερμηνεύεται και ως «απάντηση» του Βλαντιμίρ Πούτιν στις δυτικές κυρώσεις, αναγκάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναζητά το ταχύτερο εναλλακτικές πηγές καυσίμων.

Η στροφή στον άνθρακα, χαρακτηρίζεται ως προσωρινή, με ευρωπαίους αξιωματούχους να διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται να αλλάξουν οι μακροπρόθεσμοι στόχοι για την κλιματική αλλαγή, με την αξιοποίηση καθαρών πηγών ενέργειας. Αλλά ουσιαστικά αυτή την ώρα ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος για το πόσο θα κρατήσουν οι «προσωρινές λύσεις».

Γερμανία, Ολλανδία και Ιταλία εμφανίζονται έτοιμες να αυξήσουν τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα για να καλύψουν κάποια κενά στον εφοδιασμό ενέργειας.

Η Ελίνα Μπάρντραμ, αναπληρώτρια διευθύντρια Διεθνών Υποθέσεων και Οικονομικών για το Κλίμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Africa Energy Forum στις Βρυξέλλες παραδέχεται ότι η Ευρώπη είναι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, διαβεβαιώνοντας ότι τα μέτρα που λαμβάνονται τώρα εκτάκτως, υπό την πίεση του Πούτιν, «είναι προσωρινά».

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας δηλώνει ότι η Ευρώπη πρέπει να αντικαταστήσει τις απολεσθείσες ρωσικές ενεργειακές προμήθειες, αυξάνοντας ακόμα και τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Ο επικεφαλής του Οργανισμού Φατίχ Μπιρόλ εκτίμησε ότι η Ρωσία μπορεί να διακόψει εντελώς τις προμήθειες αερίου προς την Ευρώπη, παρότι η Μόσχα δηλώνει ότι οι περικοπές αυτών των ημερών δεν είναι προμελετημένες.