Το σχέδιο της ΕΕ για μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο

Κοινές αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG από κράτη μέλη της Ε.Ε., επαφές και διαπραγματεύσεις με μεγάλους προμηθευτές αλλά και αγοραστές, επιτάχυνση της υλοποίησης πρότζεκτ που αφορούν στο υδρογόνο, αλλά και πρωτοβουλίες για μεγαλύτερη διαφάνεια στην αγορά του φυσικού αερίου περιλαμβάνει ο σχεδιασμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον περιορισμό της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο και την ενίσχυση της διαφοροποίησης της ενεργειακής προμήθειας.

Παράλληλα η Κομισιόν θέτει ως πρώτη προτεραιόηττα την διερεύνηση καταγγελιών για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης και παραβίαση του δικαίου του ανταγωνισμού από πλευράς Gazprom.

Αυτό το “οπλοστάσιο” μέτρων της Κομισιόν περιγράφεται στο πρόσφατο έγγραφο που διέρρευσε για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης. 

Συγκεκριμένα στο έγγραφο που διέρρευσε μεταξύ των μέτρων και των δράσεων που περιγράφονται, υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που αφορά στην αγορά του φυσικού αερίου, και στο στόχο της περαιτέρω διαφοροποίησης των προμηθευτών φυσικού αερίου αλλά και της καλύτερης αξιοποίησης των αποθηκευτικών χώρων του LNG. Όπως αναφέρει η Κομισιόν από την τελευταία κρίση του 2009, ο σχεδιασμός της αγοράς αλλά και οι αυξημένες διασυνδέσεις έχουν ως αποτέλεσμα να αυξηθούν σημαντικά οι όγκοι αερίου που διαπραγματεύονται στα ευρωπαϊκά hubs και έχουν δώσει την ευκαιρία σε εμπόρους και καταναλωτές να αξιοποιούν φυσικό αέριο από διαφορετικές πηγές και οδεύσεις. Κάθε περιοχή της ΕΕ έχει πλέον άμεση ή έμμεση πρόσβαση σε έναν τερματικό σταθμό LNG. Αυτή η διασυνδεσιμότητα έχει αποδειχθεί πολύτιμη τους τελευταίους μήνες της κρίσης καθώς έφερε ρευστότητα στην αγορά και αξιόπιστη προμήθεια αερίου στους ευρωπαίους καταναλωτές. 

Τους τελευταίους μήνες η Κομισιόν έχει εντατικοποιήσει τις προσπάθειες για επαφές με κύριους προμηθευτές στην αγορά του LNG και απέκτησε επαφή με μεγάλους εμπόρους LNG με στόχο την ανακατεύθυνση φορτίων LNG προς την Ευρώπη σε περίπτωση ανάγκης. Όπως αναφέρει το έγγραφο, η Κομισιόν θα συνεχίσει αυτές τις διπλωματικές προσπάθειες. Μόνο τον Ιανουάριο τα φορτία που έφτασαν ανέρχονται σχεδόν σε 10 δις. κυβικά μέτρα, που αποτελεί ιστορικό υψηλό για τις εισαγωγές LNG στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Σύμφωνα με την ανάλυση της Κομισιόν, η δυναμικότητα των τερματικών και των διασυνδέσεων επιτρέπει περισσότερες εισαγωγές LNG. Για αυτό το σκοπό η Κομισιόν θα δημιουργήσει μια πλατφόρμα για την άμεση συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και των διαχειριστών των υποδομών του LNG. 

Προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη διαφάνεια και καλύτερη χρήση της δυναμικότητας των τερματικών σταθμών LNG, η Κομισιόν πρότεινε διάφορα μέτρα (πχ Ευρωπαϊκή πλατφόρμα διαφάνειας, πλατφόρμα κρατήσεων κλπ) στο πακέτο της απανθρακοποίησης που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Δεκέμβριο.

Όσο διαρκεί η νομοθετική διαδικασία, η Ε.Ε. θα εξετάσει, σε συνεργασία με τους παίκτες της αγοράς, την πιθανότητα να επιταχύνει την εφαρμογή κάποιων μέτρων. Με δεδομένη την διεθνή διάσταση της αύξησης των τιμών, εκτιμάται ότι η διεθνής συνεργασία στην προμήθεια και η διαφάνεια στην προμήθεια, μεταφορά και κατανάλωση αερίου μπορεί να βοηθήσει να συγκρατηθούν υπό έλεγχο οι τιμές του φυσικού αερίου. 

Παράλληλα η Κομισιόν βρίσκεται σε διάλογο με βασικές χώρες παραγωγούς καταναλωτές αλλά και χώρες τράνζιτ φυσικού αερίου  (ΗΠΑ, Κατάρ, Ιαπωνία, Αίγυπτος, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκία) για την διευκόλυνση του εμπορίου του φυσικού αερίου. Αυτός ο διάλογος με τους διεθνείς εταίρους αποσκοπεί στην προώθηση της ρευστότητας και της ευελιξίας στη διεθνή αγορά φυσικού αερίου με στόχο την επαρκή και αποτελεσματική προμήθεια αερίου. 

Επίσης η Κομισιόν συμπροεδρεύει στις Ομάδες Συντονισμού της Ενεργειακής Κοινότητας Ασφάλειας Προμήθειας, προκειμένου να παρακολουθεί την κατάσταση και να ανταλλάσσει ιδέες για τα μέτρα που λαμβάνονται με τα συμβαλλόμενα μέρη (Δυτικά Βαλκάνια, Ουκρανία, Μολδαβία και Γεωργία).

Την ίδια στιγμή η Κομισιόν θα αξιοποιήσει τη θέση της στα διεθνή fora του φυσικού αερίου με στόχο να συνηγορήσει στη μετατροπή πρότζεκτ του φυσικού αερίου σε πρότζεκτ υδρογόνου και στην ανάπτυξη συμφωνιών για πράσινο υδρογόνο με χώρες που είναι έτοιμες για την παραγωγή υδρογόνου σε μεγάλη κλίμακα  για την ευρωπαϊκή αγορά (πχ Αυστραλία, Χιλή, Μαρόκο, Ναμίμπια, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ουκρανία). Επιπρόσθετα η ΕΕ θα παράσχει βοήθεια για την αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων για την κατασκευή των απαιτούμενων υποδομών (λιμάνια, πλοία).

Έρευνα για την Gazprom

Η Κομισιόν επίσης επιδιώκει την διεξαγωγή έρευνας στην αγορά του φυσικού αερίου, σε ό,τι αφορά τις ανησυχίες για πιθανές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού από εταιρείες που είναι ενεργές στις ευρωπαϊκές αγορές και ιδίως από τη ρωσική Gazprom. Η εταιρεία επιδεικνύει ασυνήθιστη επιχειρηματική συμπεριφορά, και το μέσο επίπεδο πληρότητας των ευρωπαϊκών αποθηκευτικών χώρων που λειτουργούν από την Gazprom βρίσκεται στο 16% όταν οι υποδομές που δεν λειτουργούν από την Gazprom εμφανίζουν πληρότητα 44%. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2021 η Κομισιόν έλαβε καταγγελία από τον μεγαλύτερο παραγωγό πετρελαίου και αερίου της Ουκρανίας Nafotgaz, σύμφωνα με την οποία η Gazprom εκμεταλλεύτηκε τη δεσπόζουσα θέση της σε διαφορετικές αγορές αερίου, κατά παράβαση του άρθρου 102 της συνθήκης για την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κομισιόν εξετάζει αυτές τις κατηγορίες πιθανής παράβασης του εμπορικού ανταγωνισμού από την Gazprom κατά προτεραιότητα. Επιπλέον συγκεντρώνει πληροφορίες από συμμετέχοντες στην αγορά για το θέμα. 

Μέσο πίεσης το φυσικό αέριο

Υπενθυμίζεται ότι χθες ο αντιπρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, επιβεβαιώνοντας τις ανησυχίες ότι η Μόσχα θα χρησιμοποιήσει ως μέσο πίεσης προς την Ευρώπη το φυσικό αέριο,  προέβλεψε ότι η τιμή του φυσικού αερίου για την Ευρώπη θα φτάσει τα δύο χιλιάδες ευρώ λόγω της καθυστέρησης στην έναρξη λειτουργίας του Nord Stream 2. Είχε προηγηθεί η απόφαση του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σόλτς να παγώσει την πιστοποίηση του αγωγού Nord Stream 2, χωρίς την οποία ο αγωγός δεν μπορεί να τεθεί σε λειτουργία. 

Παράλληλα ο υπουργός ενέργειας της Ρωσίας Νικολάι Σουλγκίνοφ δήλωσε ότι η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει μεγάλες ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υπογραμμίζοντας πάντως ότι η Ρωσία σχεδιάζει να συνεχίσει να εξάγει φυσικό αέριο χωρίς καμία διακοπή.

Εξασφαλισμένη η Ελλάδα

Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογραμμίστηκε και κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ στο οποίο συμμετείχε και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, η Ελλάδα δεν θεωρεί ότι αντιμετωπίζει κίνδυνο διακοπής της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου, το οποίο εισάγεται μέσω της ελληνοβουλγαρικής διασύνδεσης στο Σιδηρόκαστρο.

Αλλά ακόμη και στο ακραίο σενάριο της διακοπής της ροής του αερίου από τη Ρωσία, υπάρχουν διαθέσιμες εναλλακτικές για τις οποίες έχει προετοιμαστεί το εγχώριο ενεργειακό σύστημα (επιπλέον εισαγωγές LNG, μετατροπή μονάδων αερίου που θα χρησιμοποιούν ως καύσιμο το ντίζελ, αξιοποίηση λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων).

ΠΗΓΗ:https://www.capital.gr/oikonomia/3616674/to-sxedio-tis-ee-gia-meiosi-tis-exartisis-apo-to-rosiko-aerio